ശ്വാസകോശ രക്തചംക്രമണം
സസ്തനികളുടെ ഹൃദയം ഇടത്, വലത് വശങ്ങളിൽ ഒരുപോലെ സിസ്റ്റമിക് സർക്കുലേഷനും ശ്വാസകോശ രക്തചംക്രമണത്തിനും ഇടയിൽ വിഭജിക്കപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു. രക്തചംക്രമണവ്യൂഹത്തിന്റെ ഭാഗമായ വലത് സർക്യൂട്ട് വലത് വെൻട്രിക്കിളിൽ നിന്ന് ഓക്സിജനില്ലാത്ത രക്തത്തെ ശ്വാസകോശത്തിലേക്ക് കൊണ്ടുപോകുകയും ഹൃദയത്തിന്റെ ഇടത് ആട്രിയത്തിലേക്കും വെൻട്രിക്കിളിലേക്കും ഓക്സിജൻ അടങ്ങിയ രക്തം തിരികെ നൽകുകയും ചെയ്യുന്നു.[1]
| This infobox is one of a series that use |
| {{Infobox anatomy}} |
|---|
| Gross |
|
| Neuro |
|
| Micro |
|
| Other |
പൾമണറി രക്തചംക്രമണം സിസ്റ്റമിക് രക്തചംക്രമണത്തിന് വിരുദ്ധമായിരിക്കുകയും വേഗത്തിൽ ജോടിയാകുകയും ചെയ്യുന്നു. ശ്വാസകോശ രക്തചംക്രമണത്തിന്റെ കുഴലുകൾ ശ്വാസകോശ ധമനികളും ശ്വാസകോശ സിരകളുമാണ്. ബ്രോങ്കിയൽ രക്തചംക്രമണം എന്നറിയപ്പെടുന്ന ഒരു പ്രത്യേക സംവിധാനം ശ്വാസകോശത്തിന്റെ വലിയ വായു സഞ്ചാരമാർഗങ്ങളുടെ കലകൾക്ക് ഓക്സിജൻ അടങ്ങിയ രക്തം നൽകുന്നു.
ഘടന
[തിരുത്തുക]ഓക്സിജൻ അടങ്ങിയിട്ടില്ലാത്ത രക്തം ഹൃദയത്തിൽ നിന്ന് ശ്വാസകോശത്തിലേക്ക് പോകുകയും തുടർന്ന് വീണ്ടും രക്തം ഹൃദയത്തിൽ പ്രവേശിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു. [2]
വലത് ആട്രിയത്തിൽ നിന്ന് ട്രൈക്യുസ്പിഡ് വാൽവ് (അല്ലെങ്കിൽ വലത് ആട്രിയോവെൻട്രിക്കുലാർ വാൽവ്) വഴി രക്തം വലത് വെൻട്രിക്കിളിലേക്ക് പമ്പ് ചെയ്യപ്പെടുന്നു. വലത് വെൻട്രിക്കിളിൽ നിന്ന് ശ്വാസകോശ വാൽവിലൂടെയും പ്രധാന ശ്വാസകോശ ധമനികളിലേക്കും രക്തം പമ്പ് ചെയ്യപ്പെടും.
ശ്വാസകോശം
[തിരുത്തുക]ശ്വാസകോശ ധമനികൾ ശ്വാസകോശത്തിലേക്ക് ഓക്സിജൻ അടങ്ങിയിട്ടില്ലാത്ത രക്തം വഹിക്കുന്നു അവിടെ കാർബൺ ഡൈ ഓക്സൈഡ് പുറത്തുവിടുകയും ശ്വസന സമയത്ത് ഓക്സിജൻ എടുക്കുകയും ചെയ്യുന്നു. [3]ധമനികളെ കൂടുതൽ നേർത്ത മതിലുകളുള്ള വളരെ സൂക്ഷ്മമായ കാപ്പിലറികളായി തിരിച്ചിരിക്കുന്നു. [4]ശ്വാസകോശ സിരകൾ ഹൃദയത്തിന്റെ ഇടത് ആട്രിയത്തിലേക്ക് ഓക്സിജൻ അടങ്ങിയ രക്തം നൽകുന്നു.[3]
സിരകൾ
[തിരുത്തുക]ഓക്സിജൻ അടങ്ങിയ രക്തം ശ്വാസകോശ സിരകളിലൂടെ ശ്വാസകോശത്തിൽ നിന്ന് പുറത്തുപോകുന്നു. അത് ശ്വാസകോശചക്രം പൂർത്തിയാക്കി ഹൃദയത്തിന്റെ ഇടതുഭാഗത്തേക്ക് തിരികെ നൽകുന്നു. [3][5]ഇടത് ആട്രിയത്തിലേക്ക് പ്രവേശിക്കുന്ന ഈ രക്തം മിട്രൽ വാൽവിലൂടെ ഇടത് വെൻട്രിക്കിളിലേക്ക് പമ്പ് ചെയ്യുന്നു. ഇടത് വെൻട്രിക്കിളിൽ നിന്ന് രക്തം അയോർട്ടിക് വാൽവിലൂടെ അയോർട്ടയിലേക്ക് പോകുന്നു. വീണ്ടും ശ്വാസകോശ രക്തചംക്രമണത്തിലേക്ക് മടങ്ങുന്നതിന് മുമ്പ് വ്യവസ്ഥാപിതമായ രക്തചംക്രമണം വഴി രക്തം ശരീരത്തിൽ വിതരണം ചെയ്യപ്പെടും.[3]
ധമനികൾ
[തിരുത്തുക]വലത് വെൻട്രിക്കിളിൽ നിന്ന് സെമിലുനാർ പൾമണറി വാൽവിലൂടെ ഇടത്തേയ്ക്കും വലത്തേയും പ്രധാന ശ്വാസകോശ ധമനികളിലേക്ക് (ഓരോ ശ്വാസകോശത്തിനും ഒന്ന്) രക്തം പമ്പ് ചെയ്യപ്പെടുന്നു, ഇത് ശ്വാസകോശത്തിലുടനീളം വ്യാപിക്കുന്ന ചെറിയ ശ്വാസകോശ ധമനികളായി മാറുന്നു.[3]
ഗർഭാവസ്ഥയിൽ
[തിരുത്തുക]ശ്വാസകോശ രക്തചംക്രമണ വലയം യഥാർത്ഥത്തിൽ ഗർഭപിണ്ഡത്തിന്റെ രക്തചംക്രമണത്തെ മറികടക്കുന്നു.[6] ഗർഭപിണ്ഡത്തിന്റെ ശ്വാസകോശം തകരാറിലാകുമ്പോൾ രക്തം വലത് ആട്രിയത്തിൽ നിന്ന് ഇടത് ആട്രിയത്തിലേക്ക് നേരിട്ട് ഫോറമെൻ ഓവൽ (ആട്രിയ ജോടിയ്ക്ക് ഇടയിലുള്ള ഒരു തുറന്ന വഴി) അല്ലെങ്കിൽ ഡക്ടസ് ആർട്ടീരിയോസസ് (ശ്വാസകോശ ധമനിക്കും അയോർട്ടയ്ക്കും ഇടയിലുള്ള ഒരു ഷണ്ട്) വഴി കടന്നുപോകുന്നു. [6]
ജനനസമയത്ത് ശ്വാസകോശം വികസിക്കുമ്പോൾ ശ്വാസകോശത്തിലെ മർദ്ദം കുറയുകയും വലത് ആട്രിയത്തിൽ നിന്ന് വലത് വെൻട്രിക്കിളിലേക്കും ശ്വാസകോശ സർക്യൂട്ടിലൂടെയും രക്തം വലിച്ചെടുക്കുകയും ചെയ്യും. നിരവധി മാസങ്ങൾക്കുള്ളിൽ ഫോറമെൻ ഓവൽ പൂർത്തിയാക്കുകയും ഇത് ഫോസ്സ ഓവാലിസ് എന്നറിയപ്പെടുന്ന നേരിയഡിപ്രഷൻ സൃഷ്ടിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു.
ക്ലിനിക്കൽ പ്രാധാന്യം
[തിരുത്തുക]നിരവധി മെഡിക്കൽ അവസ്ഥകൾ ശ്വാസകോശ രക്തചംക്രമണത്തെ ബാധിച്ചേക്കാം:
- ശ്വാസകോശ ധമനികളിലെ പ്രതിരോധം ശ്വാസകോശത്തിലെ രക്തസമ്മർദ്ദം വർദ്ധിക്കുന്നു. [7]
- പൾമണറി എംബോളിസം എന്നത് ശ്വാസകോശ ധമനിയുടെയോ അതിന്റെ ശാഖകളുടെയോ തടസ്സം അല്ലെങ്കിൽ ഭാഗികമായ തടസ്സമാണ്. ഇത് ആഴത്തിലുള്ള വെയിൻ ത്രോംബോസിസിന് കാരണമാകാം, [8] സാധാരണയായി സിടി പൾമണറി ആൻജിയോഗ്രാഫി അല്ലെങ്കിൽ വി/ക്യു സ്കാൻ വഴി രോഗനിർണയം നടത്താറുണ്ട്.
- കൂടാതെ പലപ്പോഴും ഹെപ്പാരിൻ, വാർഫാരിൻ തുടങ്ങിയ ആൻറിഓകോഗുലന്റുകൾ ഉപയോഗിച്ചാണ് ചികിത്സിക്കുന്നത്. [9]
- ഹൃദയ ഭാഗങ്ങൾ തമ്മിലുള്ള അസ്വാഭാവിക ബന്ധമാണ് കാർഡിയാക് ഷണ്ട്. ഇത് ശ്വാസകോശത്തിലെ രക്തപ്രവാഹത്തിലേക്ക് നയിക്കുന്നു. [10]
- വാസ്കുലാർ റെസിസ്റ്റൻസ് [11]
- പൾമനറി ഷണ്ട്
ചരിത്രം
[തിരുത്തുക]"ലെസ്സർ സർക്കുലേഷൻ" എന്നാണ് ആദ്യകാലത്ത് പൾമണറി സർക്കുലേഷൻ അറിയപ്പെട്ടിരുന്നത്. എന്നിരുന്നാലും, ഈ പദം ഇപ്പോഴും ഇംഗ്ലീഷ് ഇതര സാഹിത്യത്തിൽ ഉപയോഗിക്കുന്നു. [12][13]
ശ്വാസകോശ രക്തചംക്രമണത്തിന്റെ കണ്ടുപിടിത്തം നിരവധി ശാസ്ത്രജ്ഞരെ ആദരണീയരാക്കിയിട്ടുണ്ട്. ഹൃദയത്തിന്റെ വലതുവശത്തെ സർക്യൂട്ട് വിവരിക്കുന്ന ജോലി താഴെപ്പറയുന്ന രീതിയിൽ സൂക്ഷ്മമായി രചിച്ചിട്ടുണ്ട്. ആധുനിക വൈദ്യശാസ്ത്ര സാഹിത്യത്തിൽ ഈ കണ്ടുപിടിത്തം ഇംഗ്ലീഷ് ഫിസിഷ്യൻ വില്യം ഹാർവിക്ക് (1578 - 1657 CE) ക്രെഡിറ്റ് ചെയ്തു. [14][15] മറ്റ് സ്രോതസ്സുകൾ സ്പാനിഷ് ഫിസിഷ്യൻ മൈക്കൽ സെർവെറ്റസ് (സി. 1509 - 1553 CE), അറബ് വൈദ്യൻ ഇബ്ൻ അൽ -നാഫിസ് (1213 - 1288 CE) എന്നിവരെ ഈ കണ്ടുപിടിത്തത്തോടെ ബഹുമാനിക്കുന്നു. [3][6] 2021 ലെ സമീപകാല ഗവേഷണങ്ങൾ കാണിക്കുന്നത് ശ്വാസകോശ രക്തചംക്രമണത്തെക്കുറിച്ച് റിപ്പോർട്ട് ഉള്ള ഏറ്റവും പഴക്കമുള്ള ഗ്രന്ഥമാണ് 'ഫാർഗ്-ബെയ്ൻ-റോ വാ നാഫ്സ്'. [16] ഈ പുസ്തകം എഴുതിയത് കുസ്ത ഇബ്ൻ ലൂക്കയാണ്. ഇക്കാരണത്താൽ ഇബ്നു ലൂക്കയെ ശ്വാസകോശ രക്തചംക്രമണം കണ്ടുപിടിച്ചയാളായി കരുതുന്നു. എന്നിരുന്നാലും, ഹൃദയസംബന്ധമായ സിസ്റ്റത്തിന്റെ മുൻകാല വിവരണങ്ങൾ പുരാതന സംസ്കാരങ്ങളിൽ കാണപ്പെടുന്നു.
അവലംബം
[തിരുത്തുക]- ↑ A Dictionary of Biology. Hine R. 2008. ISBN 978-0-19-920462-5.
- ↑ UK Higher Education OUP Humanities & Social Sciences Health & Social Welfare (published by McGraw-Hill Education (UK)). Nash, Michael. 2014. ISBN 0335262864.
- ↑ 3.0 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 Bosmia A, Watanabe K, Shoja MM, Loukas M, Tubbs RS (July 2013). "Michael Servetus (1511-1553): physician and heretic who described the pulmonary circulation". International Journal of Cardiology (in ഇംഗ്ലീഷ്). 167 (2): 318–21. doi:10.1016/j.ijcard.2012.06.046. PMID 22748500.
- ↑ Marchese, Rosemary; Taylor, Julie; Fagan, Kirsten (2019). The Essential Guide to Fitness. Cengage AU. ISBN 0170413705.
{{cite book}}: CS1 maint: multiple names: authors list (link) - ↑ Cohen, Barbara Janson; Jones, Shirley A (2020). Medical Terminology: An Illustrated Guide. Jones & Bartlett Learning. ISBN 1284218805.
{{cite book}}: CS1 maint: multiple names: authors list (link) - ↑ 6.0 6.1 6.2 Akmal M, Zulkifle M, Ansari A (March 2010). "Ibn nafis - a forgotten genius in the discovery of pulmonary blood circulation". Heart Views. 11 (1): 26–30. PMC 2964710. PMID 21042463.
- ↑ Anderson, Robert H.; Krishna, Kumar; Mussato, Kathleen A.; Redington, Andrew; Tweddell, James S.; Tretter, Justin (2020). Anderson’s Pediatric Cardiology E-Book. Elsevier Health Sciences. p. PA1381. ISBN 0702079243.
- ↑ L. McCance, Kathryn; Huether, Sue E. (2018). Pathophysiology - E-Book: The Biologic Basis for Disease in Adults and Children. Elsevier Health Sciences. p. 1190. ISBN 032341320X.
- ↑ Moini, Jahangir; Piran, Pirouz (2020). Functional and Clinical Neuroanatomy: A Guide for Health Care Professionals. Academic Press. pp. 146–147. ISBN 0128174250.
- ↑ Joffe, Denise C.; Shi, Mark R.; Welker, Carson C. (April 2018). "Understanding cardiac shunts". Pediatric Anesthesia. 28 (4): 316–325. doi:10.1111/pan.13347. PMID 29508477.
- ↑ Widrich, J; Shetty, M (March 2021). "Physiology, Pulmonary Vascular Resistance". StatPearls Publishing. PMID 32119267.
- ↑ "lesser circulation". TheFreeDictionary.com. Retrieved 2021-07-09.
- ↑ de Man, Frances S.; La Gerche, Andre (2017-10-01). "A focus on the greatness of the lesser circulation: spotlight issue on the right ventricle". Cardiovascular Research. 113 (12): 1421–1422. doi:10.1093/cvr/cvx168. ISSN 0008-6363.
- ↑ Ribatti D (September 2009). "William Harvey and the discovery of the circulation of the blood". Journal of Angiogenesis Research. 1: 3. doi:10.1186/2040-2384-1-3. PMC 2776239. PMID 19946411.
{{cite journal}}: CS1 maint: unflagged free DOI (link) - ↑ Azizi MH, Nayernouri T, Azizi F (May 2008). "A brief history of the discovery of the circulation of blood in the human body" (PDF). Archives of Iranian Medicine. 11 (3): 345–50. PMID 18426332. Archived from the original (PDF) on 2021-09-25. Retrieved 2021-08-28.
- ↑ Mahlooji, Kamran; Abdoli, Mahsima; Tekiner, Halil; Zargaran, Arman (2021-03-23). "A new evidence on pulmonary circulation discovery: A text of Ibn Luqa (860-912 AD)". European Heart Journal. doi:10.1093/eurheartj/ehab039. ISSN 1522-9645. PMID 33755117.