കാളിഘട്ട് കാളി ക്ഷേത്രം

കാളിഘട്ട് കാളി ക്ഷേത്രം
View of the Kalighat Temple
West Bengal
അടിസ്ഥാന വിവരങ്ങൾ
സ്ഥലം	Kolkata
നിർദ്ദേശാങ്കം	22°31′12″N 88°20′31″E
മതവിഭാഗം	ഹിന്ദുയിസം
ആരാധനാമൂർത്തി	Kali
ആഘോഷങ്ങൾ	Kali Puja, Navaratri
സംസ്ഥാനം	West Bengal
രാജ്യം	India
വെബ്സൈറ്റ്	in.mandironline.org/in-700026-100001/
വാസ്തുവിദ്യാ വിവരങ്ങൾ
വാസ്തുവിദ്യാ തരം	Bengal
പൂർത്തിയാക്കിയ വർഷം	1809

ഇന്ത്യയിൽ പശ്ചിമ ബംഗാളിലെ കൊൽക്കത്തയിലെ കാളിഘട്ടിലുള്ള കാളി ദേവതയ്ക്ക് സമർപ്പിച്ചിരിക്കുന്നഒരു ഹൈന്ദവ ക്ഷേത്രമാണ് കാളിഘട്ട് കാളി ക്ഷേത്രം. ഭാരതത്തിലെ ശക്തിപീഠങ്ങളിൽ പ്രമുഖമാണിത്.

കൊൽക്കത്ത നഗരത്തിലെ ഹൂഗ്ലി നദിയുടെ (ഭാഗീരഥി) പഴയതീരത്ത് ( ആദിഗംഗ ) കാളിക്ക് പവിത്രമായ ഒരു ഘാട്ട് (സ്നാനഘട്ടം) ആയിരുന്നു കാളിഘട്ട് . കാളിഘട്ട് ക്ഷേത്രത്തിലെ കാളീഘാട്ട് എന്ന വാക്കിൽ നിന്നാണ് കൊൽക്കത്ത എന്ന പേര് ഉരുത്തിരിഞ്ഞതെന്ന് പറയപ്പെടുന്നു. കാലക്രമേണ നദി ക്ഷേത്രത്തിൽ നിന്ന് അകന്നുപോയി. ഹൂഗ്ലിയുമായി ബന്ധിപ്പിക്കുന്ന ആദിഗംഗ എന്ന ചെറിയ കനാലിന്റെ തീരത്താണ് ഇപ്പോൾ ക്ഷേത്രം. ഹൂഗ്ലി നദിയുടെ യഥാർത്ഥ ഗതിയായിരുന്നു ആദിഗംഗ. അതിനാൽ ആദി (യഥാർത്ഥ) ഗംഗ എന്ന പേര് ലഭിച്ചു.

ഐതിഹ്യം

ശിവന്റെ രുദ്ര താണ്ഡവത്തിൽ സതിയുടെ ശരീരത്തിന്റെ വിവിധ ഭാഗങ്ങൾ വീണതായി പറയപ്പെടുന്ന ഇന്ത്യയിലെ 51 ശക്തിപീഠങ്ങളിൽ ഒന്നായാണ് കാളിഘട്ട് കണക്കാക്കപ്പെടുന്നത്. ദാക്ഷായണിയുടെയോ സതിയുടെയോ വലതുകാലിന്റെ കാൽവിരലുകൾ വീണ സ്ഥലത്തെയാണ് കാളിഘട്ട് പ്രതിനിധീകരിക്കുന്നത്. 

ചൗരംഗ ഗിരി എന്ന ദശനാമി സന്യാസി കാളിക്ക് അർപ്പിക്കുന്ന ആരാധനയുമായി കാളിഘട്ടും ബന്ധപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു, കൽക്കട്ടയിലെ ചൗരിംഗി പ്രദേശം അദ്ദേഹത്തിന്റെ പേരിലാണ് അറിയപ്പെടുന്നത്. 

ചരിത്രം

കാളിഘട്ട് കാളി ക്ഷേത്രത്തിന്റെ പെയിന്റിംഗ്, സി. 1887

15-ാം നൂറ്റാണ്ടിൽ രചിക്കപ്പെട്ട മൻസാർ ഭാസനിലും 17-ാം നൂറ്റാണ്ടിലെ കവി കങ്കൻ ചണ്ടിയിലും ഇതിനെ പരാമർശിച്ചിട്ടുണ്ടെങ്കിലും, ഇന്നത്തെ രൂപത്തിലുള്ള കാളിഘട്ട് ക്ഷേത്രത്തിന് ഏകദേശം 200 വർഷം മാത്രമേ പഴക്കമുള്ളൂ. 1809-ൽ സബർണ റോയ് ചൗധരി കുടുംബത്തിന്റെ രക്ഷാകർതൃത്വത്തിലാണ് ക്ഷേത്രത്തിന്റെ ഇന്നത്തെ ഘടന പൂർത്തിയാക്കിയത്. കാളി ഭക്തനായ സന്തോഷ് റോയ് ചൗധരി 1798-ൽ ഇന്നത്തെ ക്ഷേത്രത്തിന്റെ നിർമ്മാണം ആരംഭിച്ചു. നിർമാണം പൂർത്തിയാക്കാൻ 11 വർഷമെടുത്തു.  റോയ് ചൗധരീമാർ ദേവന്റെ പരമ്പരാഗത രക്ഷാധികാരിയാണെന്നതിന്റെ വസ്തുതാപരമായ ആധികാരികത തർക്കത്തിലാണ്. കാളി ക്ഷേത്രത്തെക്കുറിച്ചുള്ള പരാമർശം ലാൽമോഹൻ ബിദ്യാനിധിസിന്റെ 'സംബന്ധ നിർനോയ് യിലും കാണാം. ഗുപ്ത സാമ്രാജ്യത്തിൽ വംഗയെ ഉൾപ്പെടുത്തിയ ചന്ദ്രഗുപ്തൻ രണ്ടാമന്റെ രണ്ട് തരം നാണയങ്ങൾ മാത്രമേ ബംഗാളിൽ നിന്ന് കിട്ടിയിട്ടുള്ളു. കുമാരഗുപ്തൻ ഒന്നാമന് ശേഷം ഗുപ്ത ഭരണാധികാരികൾക്കിടയിൽ ഏറ്റവും പ്രചാരമുള്ള നാണയമായി മാറിയ അദ്ദേഹത്തിന്റെ ആർച്ചർ തരം നാണയങ്ങൾ കാളിഘട്ടിൽ നിന്ന് കണ്ടെത്തിയിട്ടുണ്ട്. ഇത് ഈ സ്ഥലത്തിന്റെ പൗരാണികതയുടെ തെളിവാണ്. 

ക്ഷേത്രത്തിന്റെ വിശദാംശങ്ങൾ

ഷോഷ്ടി താല

പ്രമാണം:Shoshti tala.jpg

ഷോഷ്ടി താല

ഏകദേശം മൂന്നടി ഉയരമുള്ള ഒരു ചെറിയ കള്ളിച്ചെടിയുള്ള ചതുരാകൃതിയിലുള്ള ബലിപീഠമാണിത്. മരത്തിന്റെ ചുവട്ടിൽ, ഒരു ബലിപീഠത്തിൽ ഷഷ്ഠി ( ഷോഷ്ടി ), ശീതല, മംഗൾ ചണ്ഡി എന്നീ ദേവതകളെ പ്രതിനിധീകരിക്കുന്ന മൂന്ന് കല്ലുകൾ ഇടത്തുനിന്ന് വലത്തോട്ട് സ്ഥാപിച്ചിരിക്കുന്നു. ഈ പുണ്യസ്ഥലം ഷോഷ്ടി താല അല്ലെങ്കിൽ മോനോഷ താല എന്നാണ് അറിയപ്പെടുന്നത്. 1880-ൽ ഗോബിന്ദ ദാസ് മൊണ്ടലാണ് ഈ ബലിപീഠം നിർമ്മിച്ചത്. ബ്രഹ്മാനന്ദ ഗിരിയുടെ സമാധിയാണ് അൾത്താരയുടെ സ്ഥാനം. ഇവിടെ എല്ലാ പുരോഹിതന്മാരും സ്ത്രീകളാണ്. ദിവസേനയുള്ള ആരാധനയോ ഭോഗ് (ഭക്ഷണം) വഴിപാടോ ഇവിടെ നടക്കുന്നില്ല. ഇവിടുത്തെ ദേവതകളെ കാളിയുടെ ഭാഗമായി കണക്കാക്കുന്നു. 

നാഥ്മന്ദിർ

പ്രധാന ക്ഷേത്രത്തോട് ചേർന്ന് നട്മന്ദിർ എന്ന് വിളിക്കപ്പെടുന്ന ഒരു വലിയ ചതുരാകൃതിയിലുള്ള പ്ലാറ്റ്ഫോം സ്ഥാപിച്ചിട്ടുണ്ട്, അവിടെ നിന്ന് ചിത്രത്തിന്റെ മുഖം കാണാൻ കഴിയും. 1835-ൽ ജമീന്ദർ കാസിനാഥ് റോയ് ആണ് ഇത് ആദ്യം നിർമ്മിച്ചത്. പിന്നീട് പലപ്പോഴും നവീകരിച്ചു.

ജോർ ബംഗ്ലാ

ക്ഷേത്രത്തിന്റെ സ്നാനഘട്ടം, 1947.

ചിത്രത്തിന് അഭിമുഖമായുള്ള പ്രധാന ക്ഷേത്രത്തിന്റെ വിശാലമായ വരാന്തയാണ് ജോർ ബംഗ്ലാ എന്നാണ് അറിയപ്പെടുന്നത്. ശ്രീകോവിലിനുള്ളിൽ നടക്കുന്ന ആചാരങ്ങൾ നാഥ്മന്ദിറിൽ നിന്ന് ജോർ ബംഗ്ലാവിലൂടെ ദൃശ്യമാണ്.

ഹർകത്ത് താല

നട്ട്മന്ദിറിനോട് ചേർന്നുള്ള സ്ഥലമാണിത്, തെക്ക് ബലി (യാഗം) ഉദ്ദേശിച്ചുള്ളതാണ്. മൃഗബലികൾക്കായി രണ്ട് ബലിപീഠങ്ങൾ അടുത്തടുത്തായി ഉണ്ട്. ഹരി-കത്ത് എന്നാണ് ഇവ അറിയപ്പെടുന്നത്.

രാധാ-കൃഷ്ണ ക്ഷേത്രം

ശ്യാമ-രായ ക്ഷേത്രം എന്നറിയപ്പെടുന്ന ഈ ക്ഷേത്രം പ്രധാന ക്ഷേത്രത്തിന്റെ പടിഞ്ഞാറ് ഭാഗത്ത് ക്ഷേത്രത്തിനുള്ളിൽ സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നു. 1723-ൽ, മുർഷിദാബാദ് ജില്ലയിലെ ഒരു സെറ്റിൽമെന്റ് ഓഫീസർ ആദ്യമായി രാധാ-കൃഷ്ണന്മാർക്കായി ഒരു പ്രത്യേക ക്ഷേത്രം സ്ഥാപിച്ചു. 1843-ൽ ഉദോയ് നാരായൺ എന്ന ജമീന്ദർ അതേ സ്ഥലത്ത് ഇന്നത്തെ ക്ഷേത്രം സ്ഥാപിച്ചു. 1858-ൽ സാഹ നഗറിലെ മദൻ കോലിയാണ് ഡോൾമാഞ്ച സ്ഥാപിച്ചത്. രാധ-കൃഷ്ണനുവേണ്ടി സസ്യാഹാര ഭോഗ് (ഭക്ഷണം) തയ്യാറാക്കാൻ പ്രത്യേക അടുക്കളയുണ്ട്. നിത്യവും ഇവിടെ അന്നദാനം നടക്കുന്നു

കുണ്ടുപുക്കൂർ

കാളിഘട്ട് ക്ഷേത്രക്കുളം (കുണ്ടുപുക്കൂർ)

ക്ഷേത്രത്തിന്റെ തെക്ക് കിഴക്ക് അതിർത്തി ഭിത്തിക്ക് പുറത്ത് സ്ഥിതി ചെയ്യുന്ന പവിത്രമായ കുളമാണിത്. കുളത്തിന്റെ ഇപ്പോഴത്തെ വിസ്തീർണ്ണം ഏകദേശം 10 കോട്ടകളാണ്. പണ്ട് അതിനെ വലുതായി 'കാക്കു-കുണ്ട' എന്ന് വിളിച്ചിരുന്നു. ഈ കുളത്തിൽ നിന്നാണ് 'സതി-അംഗ' (സതിയുടെ വലത് കാൽവിരൽ) കണ്ടെത്തിയത്. ഈ ചെറിയ കുളത്തിൽ / ടാങ്കിൽ മുങ്ങിയാൽ കുഞ്ഞിന്ര് അനുഗ്രഹമായി ലഭിക്കുമെന്ന് വിശ്വസിക്കപ്പെടുന്നു. ഈ കുളത്തിൽ നിന്നുള്ള ജലം ഗംഗയുടേത് പോലെ പവിത്രമായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു. തീർത്ഥാടകർ സ്നാൻ യാത്ര എന്ന് വിളിക്കുന്ന വിശുദ്ധ മജ്ജനവിധി പാലിക്കുന്നു..

ശുചീകരണത്തിനായി ഈ കുളം വറ്റിക്കാനായി പലതവണ ശ്രമിച്ചെങ്കിലും വൃഥാവിലായി. അത് ആദിഗംഗയുമായി ഭൂഗർഭ ബന്ധത്തിന് ശക്തമായ സാധ്യതയായി വ്യാഖ്യാനിക്കുന്നു.

കാളിഘട്ട് ക്ഷേത്രം ഒരു ശക്തിപീഠമാണ്

കാളിഘട്ടിലെ ക്ഷേത്രം ഹിന്ദുമതത്തിലെ ശക്തിമത വിഭാഗത്താൽ ഒരു പ്രധാന ശക്തിപീഠമായി കണക്കാക്കുന്നു. ശക്തിപീഠങ്ങളുടെ ഉത്ഭവത്തിനു പിന്നിലെ കഥയാണ് ദക്ഷയജ്ഞത്തിന്റെയും സതിയുടെ സ്വയം ദഹിപ്പിക്കലിന്റെയും പുരാണങ്ങൾ.

ബ്രഹ്മാവിന്റെ പുത്രനായ ദക്ഷൻ പ്രജാപതി അല്ലെങ്കിൽ ഹിന്ദുമതത്തിലെ ജീവജാലങ്ങളുടെ സംരക്ഷകൻ എന്ന് വിളിക്കപ്പെടുന്ന ഒരു പുരാതന സത്തയായിരുന്നു. അദ്ദേഹത്തിന് ധാരാളം പെൺമക്കളുണ്ടായിരുന്നു, അവരിൽ ഒരാളാണ് സതി, ആദിമ മാതാവിന്റെ അല്ലെങ്കിൽ ശക്തിയുടെ അവതാരം. കൈലാസ പർവ്വതത്തിലെ തണുത്തതും മഞ്ഞുവീഴ്ചയുള്ളതുമായ ഇടവേളകളിൽ താമസിച്ചിരുന്ന ശിവൻ എന്ന സന്യാസിയെയാണ് അവൾ വിവാഹം കഴിച്ചത്. ദക്ഷ രാജാവിൽ നിന്ന് വ്യത്യസ്‌തനായി, ശിവൻ പണമില്ലാത്ത മനുഷ്യനായിരുന്നു എന്നതിനാൽ ദക്ഷൻ വിവാഹത്തിൽ തത്പരനല്ലായിരുന്നു. കാലക്രമേണ, ശിവനെ ഒഴികെയുള്ള എല്ലാ ദേവന്മാരെയും ക്ഷണിക്കുന്ന ഒരു യജ്ഞമോ ആചാരമോ ക്രമീകരിക്കാൻ ദക്ഷൻ തീരുമാനിച്ചു. അവന്റെ മകൾ സതി, അവളുടെ പിതാവിന്റെ അടുത്തേക്ക് ക്ഷണിക്കപ്പെടാതെ വന്നു. അവളുടെ ഭർത്താവിനെക്കുറിച്ച് അവളുടെ പിതാവിൽ നിന്ന് അപമാനങ്ങളുടെ ഒരു കുത്തൊഴുക്ക് നേരിടേണ്ടി വന്നു. അപമാനം സഹിക്കവയ്യാതെ അവൾ സ്വയം തീകൊളുത്തി. തന്റെ പ്രിയപത്നിയുടെ മരണവാർത്തയറിഞ്ഞ ശിവൻ സതിയുടെ ശരീരവുമായി താണ്ഡവം അല്ലെങ്കിൽ നാശനൃത്തം തുടങ്ങിയപ്പോൾ, അദ്ദേഹത്തെ ശാന്തനാക്കാനായി വിഷ്ണു തന്റെ സുദർശനചക്രം അവളുടെ ശരീരം അമ്പത്തിയൊന്ന് കഷ്ണങ്ങളാക്കി ഇന്ത്യയുടെ നീളത്തിലും വീതിയിലും എല്ലായിടത്തും തെറിപ്പിച്ചു.. (ഇവയിൽ പല സ്ഥലങ്ങളും ഇന്നത്തെ പാക്കിസ്ഥാനിലും ബംഗ്ലാദേശിലുമാണ്. )

ശക്തിപീഠങ്ങൾ അല്ലെങ്കിൽ ശക്തിയുടെ അല്ലെങ്കിൽ ആദിമാതാദേവിയുടെ ദൈവിക ഇരിപ്പിടങ്ങൾ, അങ്ങനെ സതിയുടെ ശരീരത്തിന്റെ ഈ ഛേദിക്കപ്പെട്ട ഭാഗങ്ങൾ വീണിടത്തെല്ലാം ഉണ്ടായി.

51 പീഠങ്ങളിൽ ഓരോന്നിനും ശക്തി അല്ലെങ്കിൽ ആദിമാതാവിന് സമർപ്പിച്ചിരിക്കുന്ന ഒരു ക്ഷേത്രമുണ്ട്, കൂടാതെ സർവ്വപിതാവായ ഭൈരവ അല്ലെങ്കിൽ ശിവന് സമർപ്പിച്ചിരിക്കുന്ന ഒരു ക്ഷേത്രം, പ്രധാനമായും ശൈവമതത്തിന്റെയും ശക്തിമതത്തിന്റെയും വിവാഹത്തെ അടയാളപ്പെടുത്തുന്നതിന് പ്രധാനപ്പെട്ട ചരിത്ര കേന്ദ്രങ്ങൾ രൂപീകരിക്കുന്നു. ഒരു പുരുഷൻ അവന്റെ ശക്തിയോ സ്ത്രീയോ കൂടാതെ മറ്റൊന്നുമല്ല എന്ന വസ്തുത.

ഇവിടെ ശക്തി ദക്ഷിണ കാളി (ലോകത്തിന്റെ മാതാവ്) ആണ്, ഭൈരവൻ നകുലേശനോ നകുലേശ്വരനോ ആണ്.

സതിയുടെ വലത്തെ പെരുവിരൽ (മറ്റൊരു അഭിപ്രായമനുസരിച്ച്, വലത് കാലിന്റെ നാല് വിരലുകൾ ) ഇവിടെ കാളിഘട്ടിൽ വീണതായി വിശ്വസിക്കപ്പെടുന്നു. എന്നിരുന്നാലും, ചില പുരാണങ്ങളിൽ ദേവിയുടെ മുഖ ഖണ്ഡം (മുഖം) ഇവിടെ വീണു, ഫോസിലായി മാറി, ഇവിടെ സൂക്ഷിച്ച് ആരാധിക്കുന്നു.

51 ശക്തിപീഠങ്ങൾ സംസ്‌കൃതത്തിലെ 51 അക്ഷരമാലകളുമായി ബന്ധപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു, ഓരോന്നിനും അവരുമായി ബന്ധപ്പെട്ട ദേവതകളിൽ ഒരാളെ വിളിക്കാനുള്ള ശക്തിയുണ്ട്. ഈ അക്ഷരമാലകളെ ബീജ മന്ത്രങ്ങൾ അല്ലെങ്കിൽ സൃഷ്ടിയുടെ ആദിമ ശബ്ദങ്ങളുടെ വിത്തുകൾ എന്ന് വിളിക്കുന്നു. ദക്ഷിണ കാളിയുടെ ബീജ മന്ത്രം ക്രിം ആണ്.

കാളികാ പുരാണം (അഷ്ടശക്തി,) ഉൾപ്പെടുന്ന പുരാണ ഗ്രന്ഥങ്ങൾ നാല് പ്രധാന ശക്തിപീഠങ്ങളെ അംഗീകരിക്കുന്നു - പാദ ഖണ്ഡം (കാൽ) വസിക്കുന്ന ബിമല (പുരി, ഒഡീഷ (ക്ഷേത്രം ജഗന്നാഥ ക്ഷേത്രത്തിനകത്താണ്), താര തരിണി സ്ഥിതി ചെയ്യുന്ന സ്തന ഖണ്ഡം (സ്തനങ്ങൾ) ), (ഒഡീഷയിലെ ബ്രഹ്മപുരിന് സമീപം), കാമാഖ്യ, യോനി ഖണ്ഡ (ഗുവാഹത്തിക്ക് സമീപം, ആസാം), ദക്ഷിണ കാളിക, മുഖ ഖണ്ഡ (കൊൽക്കത്ത, പശ്ചിമ ബംഗാളിൽ) എന്നിവ സതി ദേവിയുടെ നിർജീവ ശരീരത്തിൽ നിന്നാണ് ഉത്ഭവിച്ചത്. 

ഇതും കാണുക

• ദക്ഷിണേശ്വര് കാളി ക്ഷേത്രം

കൂടുതൽ വായനയ്ക്ക്

• Rachel Fell McDermott; Jeffrey John Kripal (2005). Encountering Kali: In the Margins, at the Center, in the West. Motilal Banarsidass. ISBN 978-81-208-2041-8.

പുറംകണ്ണികൾ

• ഔദ്യോഗിക വെബ്സൈറ്റ്