ഖുദാ ബക്ഷ്
 | ഈ ലേഖനം മറ്റൊരു ഭാഷയിൽ നിന്ന് കൃത്യമല്ലാത്ത/യാന്ത്രികമായ പരിഭാഷപ്പെടുത്തലാണ്. ഇത് ഒരു കമ്പ്യൂട്ടറോ അല്ലെങ്കിൽ രണ്ട് ഭാഷയിലും പ്രാവീണ്യം കുറഞ്ഞ ഒരു വിവർത്തകനോ സൃഷ്ടിച്ചതാകാം. |
The Honourable Dr Justice Sir Khan Bahadur Khuda Bakhsh | |
|---|---|
 | |
| ജനനം | Khuda Bakhsh Khan 2 ഓഗസ്റ്റ് 1842 Chhapra, Bihar, India |
| മരണം | 3 ഓഗസ്റ്റ് 1908 (പ്രായം 66) Patna, Bihar, India |
| കലാലയം | |
| തൊഴിൽ | Advocate, judge, historian, philosopher |
| സജീവ കാലം | 1868–1908 |
| കുട്ടികൾ | 4 |
| മാതാപിതാക്ക(ൾ) |
|
| Honours |
|
ബഹുമാനപ്പെട്ട ഡോ. ജസ്റ്റിസ് സർ ഖാൻ ബഹാദൂർ ഖുദാ ബക്ഷ് OIE FRAS (2 ഓഗസ്റ്റ് 1842 - 3 ഓഗസ്റ്റ് 1908) [1] ബീഹാറിലെ പട്നയിൽ നിന്നുള്ള ഒരു ഇന്ത്യൻ അഭിഭാഷകനും ജഡ്ജിയും തത്ത്വചിന്തകനും വിപ്ലവ സ്വാതന്ത്ര്യ സമര സേനാനിയും പണ്ഡിതനും ചരിത്രകാരനുമായിരുന്നു . ഖുദാ ബക്ഷ് ഓറിയന്റൽ ലൈബ്രറിയുടെ സ്ഥാപകനും 1895 മുതൽ 1898 വരെ നൈസാമിന്റെ ഹൈദരാബാദിലെ സുപ്രീം കോടതി ചീഫ് ജസ്റ്റിസുമായിരുന്നു [2]
പട്നയിലെ ഒരു പ്രമുഖ കുലീന കുടുംബത്തിലാണ് ഖുദാ ബക്ഷ് ജനിച്ചത്, ബീഹാറിലെ പട്നയിൽ നിന്നുള്ള പ്രശസ്ത അഭിഭാഷകനും ജമീന്ദറുമായ അദ്ദേഹത്തിന്റെ പിതാവ് സർ മുഹമ്മദ് ബക്ഷിന്റെ മാർഗനിർദേശത്തിലാണ് വളർന്നത്. അദ്ദേഹത്തിന്റെ കുടുംബം സ്കോളർഷിപ്പിൽ ശ്രദ്ധേയരായിരുന്നു, അദ്ദേഹത്തിന്റെ വിദൂര പൂർവ്വികരിൽ ഒരാളായ ഖാസി ഹൈബത്തുള്ള ഫതാവ 'ആലംഗിരി' സമാഹരിക്കുന്നതിൽ പങ്കെടുത്തു. [3] മുഗൾ സാമ്രാജ്യത്തിലുടനീളം ദൈനംദിന പ്രവർത്തനങ്ങൾ എഴുതാൻ മുഗൾ ചക്രവർത്തിമാർ ചുമതലപ്പെടുത്തിയ ഔദ്യോഗിക റെക്കോർഡ് സൂക്ഷിപ്പുകാരായിരുന്നു ഹൗസ് ഓഫ് ബക്ഷ്. [4]
അദ്ദേഹത്തിന്റെ പിതാവ്, മുഹമ്മദ് ബക്ഷ്, ബങ്കിപ്പൂരിൽ ജോലി ചെയ്യുന്ന ഒരു അഭിഭാഷകനായിരുന്നു, അദ്ദേഹം സമ്പന്നനല്ലെങ്കിലും, പേർഷ്യൻ, അറബിക് സാഹിത്യങ്ങളോടുള്ള അഭിനിവേശം കാരണം, 1200 കൈയെഴുത്തുപ്രതികളുടെ ശേഖരം അദ്ദേഹം ശേഖരിച്ചു. പിന്നീട് ജീവിതത്തിൽ ഖുദാ ബക്ഷ് ഈ ശേഖരത്തിൽ ചേർക്കും. [3]
യഥാർത്ഥത്തിൽ, സദർ ദിവാനി അദാലത്തിൽ പ്ലീഡറായിരുന്ന നവാബ് അമീർ അലി ഖാൻ ബഹാദൂറിന്റെ സംരക്ഷണയിലാണ് ഖുദാ ബക്ഷ് കൽക്കത്തയിൽ വായിച്ചത്. എന്നിരുന്നാലും, അവന്റെ പിതാവിന്റെ അസുഖം അർത്ഥമാക്കുന്നത് അദ്ദേഹത്തെ ബങ്കിപ്പൂരിലേക്ക് തിരികെ വിളിക്കുകയും കുടുംബത്തെ സാമ്പത്തികമായി സഹായിക്കാൻ ജോലി ആരംഭിക്കുകയും ചെയ്തു. [3]
ഔദ്യോഗിക ജീവിതത്തിന്റെ ആദ്യകാലം
[തിരുത്തുക]1868-ൽ ഒരു പേഷ്കാറായി അദ്ദേഹം തന്റെ ഔദ്യോഗിക ജീവിതം ആരംഭിച്ചു [5] പിന്നീട് അദ്ദേഹം 1880-ൽ പട്നയിലെ ഗവൺമെന്റ് പ്ലീഡറായി. അതിനിടയിൽ അച്ഛന് വല്ലാത്ത അസുഖം വന്നു. മരണ ശ്വാസത്തിൽ മകനോട് ഒരു പബ്ലിക് ലൈബ്രറി തുറക്കാൻ അദ്ദേഹം അഭ്യർത്ഥിച്ചു. പിതാവിൽ നിന്ന് 1,400 കൈയെഴുത്തുപ്രതികൾ പാരമ്പര്യമായി ലഭിച്ച അദ്ദേഹം 1891-ൽ ലൈബ്രറി പൊതുജനങ്ങൾക്കായി തുറന്നുകൊടുത്തു, ശേഖരം 4,000 കൈയെഴുത്തുപ്രതികളും 80,000 പുസ്തകങ്ങളും ആയി വിപുലീകരിച്ചു. [6] അദ്ദേഹം ലൈബ്രറിയുടെ ആദ്യ ഡയറക്ടറായി, 1895 മുതൽ 1898 വരെ ഹൈദരാബാദ് സുപ്രീം കോടതി ചീഫ് ജസ്റ്റിസായി സേവനമനുഷ്ഠിച്ച കാലയളവ് ഒഴികെ മരണം വരെ ആ സ്ഥാനത്ത് തുടർന്നു. [7] അലഹബാദ് ഹൈക്കോടതിയിൽ ജഡ്ജിയായിരിക്കെയാണ് ഖുദാ ബക്ഷ് സച്ചിദാനന്ദ സിൻഹയെ പരിചയപ്പെടുന്നത്. 1894 മുതൽ 1898 വരെ അദ്ദേഹം തന്റെ ശിഷ്യനായ ഡോ. സച്ചിദാനന്ദ സിൻഹയ്ക്ക് ലൈബ്രറി നടത്തിപ്പിന്റെ ചുമതല നൽകി. [8] ഖുദാ ബക്ഷിന്റെ മകൻ സർ സലാഹുദ്ദീൻ ബക്ഷ് പിന്നീട് സിൻഹയുമായി നല്ല സൗഹൃദത്തിലാവുകയും സിൻഹ ലൈബ്രറി എന്നറിയപ്പെടുന്ന സ്വന്തം ലൈബ്രറി സ്ഥാപിക്കുന്നതിൽ ഒരുമിച്ച് പ്രവർത്തിക്കുകയും ചെയ്തു.
ഓറിയന്റൽ പബ്ലിക് ലൈബ്രറിയുടെ അടിത്തറ
[തിരുത്തുക]സർ ഖുദാ ബക്ഷിന് തന്റെ പിതാവ് മുഹമ്മദ് ബക്ഷിൽ നിന്ന് സ്വകാര്യ ലൈബ്രറി അവകാശമായി ലഭിച്ചു, 1876-ൽ മരണക്കിടക്കയിൽ വെച്ച് ലൈബ്രറി പൊതുജനങ്ങൾക്കായി തുറക്കുമെന്ന് വാഗ്ദാനം ചെയ്തു. മാസവരുമാനമായ 1000 രൂപയ്ക്ക് പുസ്തകങ്ങളും കൈയെഴുത്തുപ്രതികളും സ്വന്തമാക്കാൻ അദ്ദേഹം മുഹമ്മദ് മാക്കിയെ നിയമിച്ചു. 50. 1890-ൽ ബക്ഷ് രണ്ട് നിലകളുള്ള ഒരു ലൈബ്രറി നിർമ്മിച്ചു. 1891-ൽ ബംഗാൾ മുൻ ലെഫ്റ്റനന്റ്-ഗവർണർ സർ ചാൾസ് എലിയട്ട് ഉദ്ഘാടനം ചെയ്ത 80,000 രൂപ. 1891 ജനുവരി 14-ന് അദ്ദേഹം തന്റെ കൈയെഴുത്തുപ്രതികളും പുസ്തകങ്ങളും പൊതുജനങ്ങൾക്ക് സംഭാവന ചെയ്തു [9]
ബ്രിട്ടീഷ് മ്യൂസിയത്തിന്റെ പ്രതിനിധികൾ സർ ഖുദാ ബക്ഷിനെ സമീപിച്ചു, അദ്ദേഹം തന്റെ ശേഖരം വാങ്ങാൻ അതിശയകരമായ ഒരു വാഗ്ദാനം നൽകി, പക്ഷേ അദ്ദേഹം നിരസിച്ചു. ഇംഗ്ലണ്ടിലെ എഡിൻബർഗ് ആസ്ഥാനമായുള്ള ഓറിയന്റലിസ്റ്റ് വിസി സ്കോട്ട് ഒകോണറിനെ അദ്ദേഹം അറിയിച്ചു. "ഞാൻ ഒരു ദരിദ്രനാണ്, അവർ എനിക്ക് വാഗ്ദാനം ചെയ്ത തുക ഒരു നാട്ടുരാജ്യമായിരുന്നു, പക്ഷേ ഞാനും എന്റെ അച്ഛനും ഞങ്ങളുടെ ജീവിതം സമർപ്പിച്ചതിൽ നിന്ന് എപ്പോഴെങ്കിലും പണത്തിനായി എനിക്ക് പങ്കുചേരാൻ കഴിയുമോ?" "ഇല്ല" അദ്ദേഹം പറഞ്ഞു "ശേഖരം പട്‌നയ്ക്കുള്ളതാണ്, സമ്മാനം പട്‌ന പൊതുജനങ്ങളുടെ കാൽക്കൽ വയ്ക്കും". [10]
1969 ഡിസംബർ 26-ന് ദേശീയ പ്രാധാന്യമുള്ള ഒരു സ്ഥാപനമായി ലൈബ്രറിയെ നിയമിച്ചു. പാർലമെന്റിന്റെ നിയമപ്രകാരം. [11]
മരണം
[തിരുത്തുക]മികച്ച കാഴ്ചപ്പാടും പ്രതിബദ്ധതയുമുള്ള വളരെ ലളിതമായ ഒരു മനുഷ്യനായിരുന്നു ഖുദാ ബക്ഷ്. 1908 ഓഗസ്റ്റ് 3-ന് അദ്ദേഹം അന്തരിച്ചു, ലൈബ്രറി പ്രൈമസിൽ അടക്കം ചെയ്തു. [1]
പൈതൃകവും അംഗീകാരവും
[തിരുത്തുക]1881-ൽ സർ ഖുദാ ബക്ഷിന് " ഖാൻ ബഹാദൂർ " എന്ന പദവി ലഭിച്ചു. 1903-ൽ ഓർഡർ ഓഫ് ദി ഇന്ത്യൻ എംപയർ എന്ന ബഹുമതി നൽകി അദ്ദേഹത്തെ ആദരിച്ചു . റോയൽ ഏഷ്യാറ്റിക് സൊസൈറ്റിയിൽ അംഗമായിരുന്നു. [12]
1992-ൽ അദ്ദേഹത്തിന്റെ ബഹുമാനാർത്ഥം ഗ്രന്ഥശാല സ്പെഷ്യലൈസ് ചെയ്ത മേഖലകളിലെ ജീവിതകാല നേട്ടങ്ങൾക്ക് പണ്ഡിതർക്കുള്ള ഖുദാ ബക്ഷ് അവാർഡ് നൽകി [13] മഹാത്മാഗാന്ധി ബക്ഷിന്റെ പൈതൃകത്തെക്കുറിച്ച് അഭിപ്രായപ്പെട്ടു: "ഒമ്പത് വർഷം മുമ്പ് ഈ മനോഹരമായ ലൈബ്രറിയെക്കുറിച്ച് ഞാൻ കേട്ടു, അന്നുമുതൽ അത് കാണാൻ ഞാൻ കാത്തിരിക്കുകയാണ്. അപൂർവ ഗ്രന്ഥങ്ങളുടെ വിലമതിക്കാനാകാത്ത നിധി ഇവിടെ കണ്ടപ്പോൾ വളരെ സന്തോഷം തോന്നി. ഈ അമൂല്യമായ സമ്പത്ത് ഇന്ത്യയ്ക്ക് നൽകാൻ ഓരോ ചില്ലിക്കാശും ചെലവഴിച്ച ഈ ഗ്രന്ഥശാലയുടെ മഹാനായ സ്ഥാപകനെ ഞാൻ ആദരിക്കുന്നു." [14]
ബോഡ്‌ലിയൻ ലൈബ്രറിയുടെ സ്ഥാപകനായ തോമസ് ബോഡ്‌ലിയെ പരാമർശിച്ച് ചരിത്രകാരനായ ജാദുനാഥ് സർക്കാർ ഖുദാ ബക്ഷിനെ "ഇന്ത്യൻ ബോഡ്‌ലി" എന്ന് വിശേഷിപ്പിച്ചു. [3]
റഫറൻസുകൾ
[തിരുത്തുക]- ഖുദാ ബക്ഷ് ഓറിയന്റൽ ലൈബ്രറിയുടെ ഔദ്യോഗിക വെബ്സൈറ്റ്
- ഖുദാ ബക്ഷ് ഓറിയന്റൽ ലൈബ്രറിയുടെ ഔദ്യോഗിക സാംസ്കാരിക മന്ത്രാലയം, ഗവൺമെന്റ് ഓഫ് ഇന്ത്യ പേജ്
- ↑ 1.0 1.1 "Historical Perspective". Kblibrary.bih.nic.in. Retrieved 5 July 2022.
- ↑ "Khuda Baksh Khan | District Siwan, Government Of Bihar | India". Siwan.nic.in. Retrieved 5 July 2022.
- ↑ 3.0 3.1 3.2 3.3 Sarkar, Jadunath (1920). Khuda Bakhsh: The Indian Bodley. Longmans, Green and Company. pp. 270–286.
- ↑ Bharadwaj, Akash (23 September 2021). "Khuda Bakhsh Library: Provincial Histories, Global Connections". Livehistoryindia.com.
- ↑ "Historical Perspective". kblibrary.bih.nic.in. Retrieved 2023-03-25.
- ↑ "Historical Perspective". kblibrary.bih.nic.in. Retrieved 2023-03-25.
- ↑ "Historical Perspective". kblibrary.bih.nic.in. Retrieved 2023-03-25.
- ↑ Sagar, Umang (2021-09-15). "Biography Of Sachchidanand Sinha | Who Was Sachchidanand Sinha? | Know Everything About Sachchidanand Sinha- 13angle | नई उमंग". 13angle (in അമേരിക്കൻ ഇംഗ്ലീഷ്). Retrieved 2023-03-25.
- ↑ Salahuddin Khuda Bakhsh; Jadunath Sarkar (1909). My Father: His Life and Reminiscences (in English and Persian and Urdu). Calcutta: Baptist Mission Press. pp. 33–36.
- ↑ "Collection Development". kblibrary.bih.nic.in. Retrieved 2023-03-25.
- ↑ "Khuda Bakhsh Oriental Public Library". Kblibrary.bih.nic.in. Retrieved 5 July 2022.
- ↑ Campbell, A. C. (1898). Glimpses of the Nizams Dominions (in English). p. 77.
{{cite book}}: CS1 maint: unrecognized language (link) - ↑ "Khuda Bakhsh Award". Kblibrary.bih.nic.in.
- ↑ "Khuda Baksh Oriental Library". Tourism.bihar.gov.in. Archived from the original on 2023-11-29. Retrieved 5 July 2022.