Jump to content

ബാസ്മാൻ

Coordinates: 28°07′N 60°00′E / 28.117°N 60.000°E / 28.117; 60.000
വിക്കിപീഡിയ, ഒരു സ്വതന്ത്ര വിജ്ഞാനകോശം.
Bazman
Bazman is located in Iran
Bazman
Bazman
Iran
ഉയരം കൂടിയ പർവതം
Elevation3,490 മീ (11,450 അടി) [1]
Prominence2,400 മീ (7,900 അടി) [2]
ListingUltra
Coordinates28°07′N 60°00′E / 28.117°N 60.000°E / 28.117; 60.000 [1]
ഭൂമിശാസ്ത്രപരമായ പ്രത്യേകതകൾ
സ്ഥാനംSistan and Baluchestan Province, Iran
ഭൂവിജ്ഞാനീയം
Mountain typeStratovolcano
Last eruptionc. 41,000 years ago

തെക്ക്-കിഴക്കൻ ഇറാനിലെ സിസ്താൻ ബാലുചെസ്ഥാൻ പ്രവിശ്യയിൽ ഒറ്റപ്പെട്ടു നിൽക്കുന്ന ഒരു മരുഭൂമിയിൽ സ്ഥിതിചെയ്യുന്ന ഒരു നിഷ്ക്രിയ സ്ട്രാറ്റോവോൾക്കാനോയാണ് ബാസ്മാൻ (പേർഷ്യൻ: بزمان, കുഹ്-ഇ ബാസ്മാൻ എന്നും അറിയപ്പെടുന്നു) . 500 മീറ്റർ വീതിയുള്ള പ്രബലമായ അഗ്നിപർവതവക്ത്രം ആൻഡെസിറ്റിക്-ഡാസിറ്റിക് അഗ്നിപർവ്വതത്തിന്റെ കൊടുമുടിയെ മൂടുന്നു. അതിന്റെ പാർശ്വഭാഗങ്ങൾ പ്രത്യേകിച്ച് വടക്കുപടിഞ്ഞാറായി മോണോജെനെറ്റിക് കേന്ദ്രങ്ങളാൽ മൂടപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു. ഭൂമിശാസ്ത്രപരമായി നൂതനമായ ഒരു അഗ്നിപർവ്വതമാണ് ബാസ്മാൻ. ഇത് പ്രധാനമായും ക്വാട്ടേണറി കാലഘട്ടത്തിൽ രൂപംകൊണ്ടതാണ്. ഈ കാലഘട്ടത്തിലെ ഏറ്റവും പഴക്കമുള്ള പാറകൾക്ക് 11.7 ദശലക്ഷം വർഷം പ്രായമുണ്ട്. ഏറ്റവും പ്രായം കുറഞ്ഞത് 0.6 ദശലക്ഷം വർഷവുമാണ്. ബാസ്മാനിൽ നിന്ന് ചരിത്രപരമായ സ്ഫോടനങ്ങളൊന്നും റിപ്പോർട്ട് ചെയ്യപ്പെട്ടിട്ടില്ലെങ്കിലും, അതിൽ ഫ്യൂമറോളുകൾ അടങ്ങിയിട്ടുണ്ട്. അങ്ങനെ ബാസ്മാൻ വംശനാശം സംഭവിച്ചതിനുപകരം പ്രവർത്തനരഹിതമായതായി കണക്കാക്കാം. അതിന്റെ ഉപഗ്രഹ കോണുകൾ ബസാൾട്ടിക് ലാവാ പ്രവാഹത്തിന്റെ ഉറവിടമാണ്.

ബാസ്മാൻ അഗ്നിപർവ്വതം തെക്കുകിഴക്കൻ ഇറാനിലെ മക്രാൻ അഗ്നിപർവ്വത ആർക്ക് എന്ന അഗ്നിപർവ്വത കമാനത്തിന്റെ ഭാഗമാണ്. ഈ കമാനത്തിൽ, ആഴം കുറഞ്ഞ സബ്ഡക്ഷൻ അഗ്നിപർവ്വത പ്രവർത്തനത്തിന്റെ ഫലമായി ഒരു കമാനം സൃഷ്ടിച്ചു. അതിൽ ബസ്മാൻ, തഫ്താൻ, കോഹി-സുൽത്താൻ തുടങ്ങി അഗ്നിപർവ്വതങ്ങൾ ഉൾപ്പെടുന്നു. കനത്ത മണ്ണൊലിപ്പ് ബാസ്മാനിനെ ബാധിച്ചിട്ടുണ്ട്. അഗ്നിപർവതത്തിന്റെ പാർശ്വഭാഗങ്ങൾ അഗ്നിപർവ്വതത്തിൽ നിന്ന് വരുന്ന അവശിഷ്ടങ്ങളാൽ മൂടപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു. ഖനനത്തിന്റെ സാധ്യതയെക്കുറിച്ച് അന്വേഷിച്ചു കൊണ്ട് ക്രിറ്റേഷ്യസ് പ്ലൂട്ടണും ബാസ്മാനുമായി ബന്ധപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു.

ഭൂമിശാസ്ത്രവും ജിയോളജിയും

[തിരുത്തുക]

ഖിസ്ർ-അസ്-സല്ലം എന്ന വിശുദ്ധന്റെ പേരിൽ കുഹ്-ഇ-സിന്ധേ ("ജീവനുള്ള പർവ്വതം") എന്നും ബസ്മാൻ അറിയപ്പെടുന്നു.[3]കുഹ്-ഇ-നൗഷാദ എന്നാണ് മറ്റൊരു പേര്[4] ചിലപ്പോൾ അവ പ്രത്യേക പർവതങ്ങളായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു. 1896-ൽ പെർസി സൈക്‌സും ബ്രേസിയർ ക്രീഗും ചേർന്നാണ് ഈ പർവ്വതം കയറിയത്[5] 1906 ആയപ്പോഴേക്കും അതിന്റെ അഗ്നിപർവ്വത സ്വഭാവം ഭൗമശാസ്ത്രജ്ഞർക്ക് അറിയാമായിരുന്നു.[6] അറബിക്കടലിൽ നിന്ന് 420 കിലോമീറ്റർ (260 മൈൽ) അകലെയും[7] ബാംപൂരിൽ നിന്ന് 120 കിലോമീറ്റർ (75 മൈൽ) വടക്ക്-വടക്കുപടിഞ്ഞാറായാണ് ഇത് സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത്.[6]

പ്രാദേശിക ക്രമീകരണം

[തിരുത്തുക]

ഇറാനിൽ രണ്ട് പ്രധാന പർവതനിരകളുണ്ട്. വടക്കൻ ഇറാനിലെ അൽബോർസും പടിഞ്ഞാറൻ ഇറാനിലെ സാഗ്രോസും.[8] ഓരോ ശ്രേണിയും ഒരു പ്രധാന സ്യൂച്ചർ സോൺ യഥാക്രമം അൽബോർസ്-കോപെ ഡാഗ്, ബിറ്റ്ലിസ്-സാഗ്രോസ് തുടങ്ങി സ്യൂച്ചർ [9]സോണുമായി ബന്ധപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു. ഈ പർവത ശൃംഖലകൾ മധ്യ ഇറാനെ ചുറ്റിപ്പറ്റിയാണ്. അതിന്റെ തെക്ക് ഭാഗത്ത് ലുട്ട് ബ്ലോക്കും ബാസ്മാനും സ്ഥിതിചെയ്യുന്നു. സാങ്കേതികമായി, തെക്കൻ മധ്യ ഇറാൻ സാധാരണ ആൽപൈഡ് ജിയോളജിക്കൽ പാറ്റേണുകൾ പിന്തുടരുന്നില്ല. കാരണം ഭ്രംശനം അപൂർവവും ബാഹ്യഭാഗത്തിലെ മടക്കുകൾ വിശാലവുമാണ്. ബാസ്മാൻ പ്രദേശം ത്രിതീയ കാലഘട്ടത്തിലെ അഗ്നിപർവ്വത പാറകളാൽ മൂടപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു.[8] ബാസ്മാൻ മാസിഫ് പോലുള്ള പർവതനിരകളുടെ മുൻഭാഗം ടെക്റ്റോണിക് സബ്സിഡൻസ് ബാധിക്കുന്നു.[10] ഇന്തോനേഷ്യൻ അഗ്നിപർവ്വത കമാനത്തിന് സമാനമായ ഒരു പ്രധാന ത്രിതീയ അഗ്നിപർവ്വത വലയം സാഗ്രോസിന് പിന്നിൽ ഇറാനെ കടക്കുന്നു.[11]ബാസ്മാൻ അഗ്നിപർവ്വതത്തിന്റെ തെക്ക് വിശാലമായ ജാസ് മുറിയൻ ഡിപ്രഷൻ സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നു. ഈ ന്യൂനമർദത്തിന്റെ തെക്ക് ഭാഗത്ത് മക്രാൻ പ്രദേശം അറബിക്കടലിനെ ആന്തരിക ഇറാനിൽ നിന്ന് വേർതിരിക്കുന്നു. മക്രാൻ പ്രദേശം ഭൂമിശാസ്ത്രപരമായി ഒഫിയോലിറ്റിക് മെലാഞ്ചും തീരദേശ മക്രാൻ സീരീസും ഉൾപ്പെടുന്ന ഇന്നർ മക്രാൻ ശ്രേണികളായി തിരിച്ചിരിക്കുന്നു.[12] സബ്ഡക്ഷന്റെ ഒരു ഘട്ടം ക്രിറ്റേഷ്യസ്[13] അല്ലെങ്കിൽ പ്ലിയോ-പ്ലീസ്റ്റോസീനിൽ ഒരുപക്ഷേ സബ്ഡക്ഷന്റെ ആദ്യ ഘട്ടങ്ങൾക്ക് ശേഷം ആരംഭിച്ചു. ഈ സബ്‌ഡക്ഷൻ ബാസ്മാൻ ഉൾപ്പെടെയുള്ള ഒരു അഗ്നിപർവ്വത സമുച്ചയത്തിന്റെ രൂപീകരണത്തിന് കാരണമാകുകയും അത് കിഴക്ക്-പടിഞ്ഞാറ് 150 കിലോമീറ്റർ (93 മൈൽ) വ്യാപിക്കുകയും 100 കിലോമീറ്റർ (62 മൈൽ) വീതിയിൽ എത്തുകയും ചെയ്യുന്നു[14] ഇത് മക്രാൻ-ചഗായ് മാഗ്മാറ്റിക് ആർക്ക് എന്നറിയപ്പെടുന്നു. [15]1945-ലെ മക്രാൻ ഭൂകമ്പം ഉൾപ്പെടെയുള്ള ഭൂകമ്പ പ്രവർത്തനങ്ങളും ഇവിടെയുണ്ട്[14] എന്നാൽ മൊത്തത്തിൽ മക്രാനിൽ ഭൂകമ്പ പ്രവർത്തനം കുറവാണ്[16] ഒരുപക്ഷേ ട്രെഞ്ചിലെ അവശിഷ്ടങ്ങളുടെ സ്വാധീനം മൂലമാകാം.[17] ട്രെഞ്ചിന് പിന്നിൽ നേരിട്ട് രൂപപ്പെട്ട ഒരു വലിയ അക്രിഷണറി പ്രിസം[18] പ്രതിവർഷം 2 സെന്റീമീറ്റർ (0.79 ഇഞ്ച്/വർഷം)വേഗതയിലാണ് സബ്ഡക്ഷൻ സംഭവിക്കുന്നത് .[9] മക്രാന്റെ[11] അടിയിൽ ഒരു വഡാറ്റി-ബെനിയോഫ് സോണിന്റെ തെളിവുകളൊന്നുമില്ല. കൂടാതെ ആഴം കുറഞ്ഞ കോണിൽ സബ്ഡക്ഷൻ സംഭവിക്കുന്നു.[19] ഇറാനിലെ തഫ്താൻ അഗ്നിപർവ്വതവും പാകിസ്ഥാനിലെ കോഹ്-ഇ-സുൽത്താനും ബാസ്മാനെ ഗ്രൂപ്പുചെയ്‌തിട്ടുണ്ട്. അതിൽ തഫ്താൻ മാത്രമാണ് സജീവമായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്നത്[20]ഈ കമാനത്തിലെ മറ്റൊരു അഗ്നിപർവ്വത മേഖലയാണ് കുഹ്-ഇ-നാദർ.[13] ഈ കമാനം കിടങ്ങിൽ നിന്ന് 600 കിലോമീറ്ററിലധികം (370 മൈൽ) അകലെയാണ്. ഇതിന്റെ സബ്‌ഡക്ഷൻ വളരെ ആഴം കുറഞ്ഞതാണെന്ന് സൂചിപ്പിക്കുന്നു.[21]ഈ കമാനത്തിനുള്ളിൽ, യഥാർത്ഥ സബ്ഡക്ഷനും കോണ്ടിനെന്റൽ കൂട്ടിയിടി മേഖലയ്ക്കും ഇടയിലുള്ള അരികിലാണ് ബാസ്മാൻ സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത്.[22]1,700 കിലോമീറ്റർ (1,100 മൈൽ) നീളമുള്ള അഗ്നിപർവ്വത വലയത്തിന്റെ ഭാഗമായും ബാസ്മാൻ കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു. ഉറുമി-ഡോക്തർ അല്ലെങ്കിൽ സഹന്ദ്-ബാസ്മാൻ ബെൽറ്റ് എന്ന് പേരിട്ടിരിക്കുന്ന ഇത് വടക്കുപടിഞ്ഞാറ് മുതൽ തെക്കുകിഴക്ക് വരെ നീളുന്നു, ഒപ്പം സെനോസോയിക് അഗ്നിപർവ്വത പാറകളും പ്ലൂട്ടണുകളും ഉണ്ട്.[23][24]തൊട്ടരികിലുള്ള ഷഹസവരൻ അഗ്നിപർവ്വത ഫീൽഡ് ഉള്ള ഒരു അഗ്നിപർവ്വത സമുച്ചയത്തിന്റെ ഭാഗമായി ബാസ്മാൻ ചിലപ്പോൾ കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു.[25]

ക്വാട്ടേണറി സ്ഫോടനങ്ങൾ ഉണ്ടായ ഇറാനിലെ ഒമ്പതോളം അഗ്നിപർവ്വത കേന്ദ്രങ്ങളിൽ ഒന്നാണ് ബാസ്മാൻ. ഏഷ്യയിലെ ഏറ്റവും ഉയരം കൂടിയ അഗ്നിപർവ്വതമായ ദമാവാന്ദ്, തഫ്താൻ, തഫ്താൻ, ഖാലെ ഹസൻ അലി, സബലൻ, സഹന്ദ് അഗ്നിപർവ്വതങ്ങൾ എന്നിവയാണ് മറ്റ് അഗ്നിപർവ്വതങ്ങൾ.ഈ അഗ്നിപർവ്വതങ്ങളിൽ ഭൂരിഭാഗവും ദോക്തർ-ഉർമിയ എന്ന അഗ്നിപർവ്വത വലയത്തിന്റെ ഭാഗമാണ്. തഫ്താനിൽ സാധ്യമായ ലാവാ പ്രവാഹങ്ങളെക്കുറിച്ചുള്ള റിപ്പോർട്ടുകൾ ഒഴികെ, ഈ അഗ്നിപർവ്വതങ്ങളൊന്നും ചരിത്ര കാലത്ത് സജീവമായിരുന്നതായി റിപ്പോർട്ടില്ല.[26] ഈ വലയത്തിനുള്ളിലെ പഴയ അഗ്നിപർവ്വത പ്രവർത്തനങ്ങൾ നിരവധി ചെമ്പ് പോർഫിറി നിക്ഷേപങ്ങൾ സൃഷ്ടിച്ചു.[27]

ബാസ്മാൻ അഗ്നിപർവ്വതം ചുറ്റുമുള്ള ഭൂപ്രദേശത്തിന് മുകളിൽ 11,500 അടി (3,500 മീ) ഉയരത്തിൽ കാണപ്പെടുന്നു.[3] കുത്തനെയുള്ള ചരിവുകളോടുകൂടി അഗ്നിപർവ്വതത്തിന്റെ മുകളിൽ ഒരു അഗ്നിപർവതവക്ത്രമുണ്ട് . ഈ അഗ്നിപർവതവക്ത്രം നന്നായി സംരക്ഷിക്കപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു. ഇതിന് 500 മീറ്റർ (1,600 അടി) വ്യാസമുണ്ട് . [28][1] tവടക്കുഭാഗത്ത്, വടക്കുപടിഞ്ഞാറൻ, വടക്കുകിഴക്കൻ ഭാഗങ്ങളിൽ പിളർന്ന്, വടക്ക് പടിഞ്ഞാറൻ, വടക്ക് കിഴക്ക് ഭാഗത്തേക്ക് വിഭജിക്കുന്ന ഒരു വടക്കൻ ലാവാ പ്രവാഹം കുത്തനെയുള്ള ലാവാ കോണിൽ  നിന്നും പുറന്തള്ളപ്പെടുന്നു [29]അത് ബാസ്മാൻ ബച്ചെ ("ബാസ്മാന്റെ കുട്ടി") എന്നറിയപ്പെടുന്നു, ഇത് 3 കിലോമീറ്റർ (9,800 അടി) അകലെയാണ്. മറ്റ് വിസ്കോസ് ലാവാ പ്രവാഹങ്ങൾ ഉപഗ്രഹ കോണുകളിൽ നിന്ന് പൊട്ടിത്തെറിച്ചു. [28]ഇത് പ്രധാനമായും കൊടുമുടിയിൽ നിന്ന് വടക്കുകിഴക്ക് 10–20 കിലോമീറ്റർ (33,000–66,000 അടി) ദൂരത്തിലാണ് സംഭവിക്കുന്നത്. മൊത്തത്തിൽ അഗ്നിപർവ്വതം ഏകദേശം 300 ച. �കിലോ�ീ. (3.2×109 sq ft) വിസ്തൃതി ഉൾക്കൊള്ളുന്നു .[29] 40 കിലോമീറ്റർ (130,000 അടി) കനം വരുന്ന ലട്ട് ബ്ലോക്കിന്റെ മുകളിലാണ് അഗ്നിപർവ്വതം നിർമ്മിച്ചിരിക്കുന്നത്. [30]ബാസ്മാന്റെ സ്ഫോടന ഉൽപന്നങ്ങൾക്ക് താഴെയാണ് ക്വാട്ടേണറി അവശിഷ്ടങ്ങൾ കുഴിച്ചിട്ടിരിക്കുന്നത്. [7] ബാസ്മാന് താഴെയുള്ള മോഹോ ഏകദേശം 48–50 കിലോമീറ്റർ (157,000–164,000 അടി) താഴ്ചയിൽ കാണപ്പെടുന്നു. [31]ബാസ്മാന് ചുറ്റുമുള്ള പ്രദേശം ഒറ്റപ്പെട്ടു നിൽക്കുന്നതാണ്.[1]

മോണോജെനെറ്റിക് അഗ്നിപർവ്വതങ്ങളുടെ ഒരു മണ്ഡലം ബാസ്മാനിന്റെ വടക്കുപടിഞ്ഞാറായി കാണപ്പെടുന്നു. [11]800 മീറ്റർ വ്യാസമുള്ള വീതിയേറിയതും ആഴം കുറഞ്ഞതുമായ പൈറോക്ലാസ്റ്റിക് പാറകളുള്ള അഗ്നിപർവതവക്ത്രങ്ങൾ, 3 കിലോമീറ്റർ വരെ വ്യാസവും 75 മീറ്റർ ഉയരവുമുള്ള ക്രിപ്‌റ്റോഡോമുകൾ, ലാവാ പ്രവാഹ പാടങ്ങളും ഏക ലാവാ പ്രവാഹങ്ങളും ഉള്ള 300 മീറ്റർ (980 ft)ഉയരത്തിൽ എത്തുന്ന സ്കോറിയ കോണുകൾ എന്നിവ ഇതിൽ ഉൾപ്പെടുന്നു.[32] ഈ അഗ്നിപർവ്വതങ്ങളുടെ മണ്ണൊലിപ്പിന്റെ വ്യത്യസ്‌ത അവസ്ഥ അവ അനേക സഹസ്രാബ്ദങ്ങളായി രൂപപ്പെട്ടവയാണെന്ന് സൂചിപ്പിക്കുന്നു .[11]

ബാസ്മാനിൽ ചരിത്രപരമായ സ്ഫോടനങ്ങളൊന്നും രേഖപ്പെടുത്തിയിട്ടില്ല. [1]എന്നാൽ ഫ്യൂമറോളിക് പ്രവർത്തനം റിപ്പോർട്ട് ചെയ്യപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്. [33]അതുപോലെ തന്നെ ഉപരിതല രൂപഭേദം നടന്നുകൊണ്ടിരിക്കുന്നു. ബാസ്മാൻ ഇടയ്ക്കിടെ പുകയുന്നതായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു.[4] ഇരുമ്പും സൾഫറും അടങ്ങിയ ചൂടുനീരുറവകൾ അഗ്നിപർവ്വതത്തിന്റെ മറ്റ് അടയാളങ്ങളാണ്. [34]8,356 ച. �കിലോ�ീ. (8.994×1010 sq ft) ഉപരിതല വിസ്തീർണ്ണമുള്ള ഭൗമതാപ ഊർജം വികസിപ്പിക്കുന്നതിനുള്ള സാധ്യതയുള്ള സ്ഥലമായി ബാസ്മാൻ കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു. [35]1960-ൽ, ബാസ്മാനും ടഫ്താനും ഇടയ്ക്കിടെ ചരിത്രപരമായ പ്രവർത്തനങ്ങളുള്ള ഒരു അഗ്നിപർവ്വതമായി കണക്കാക്കപ്പെട്ടിരുന്നു.[36] 1975-ലെ മറ്റൊരു റിപ്പോർട്ട് അഗ്നിപർവ്വതം വംശനാശം സംഭവിച്ചതായി കണക്കാക്കി. [37]അഗ്നിപർവ്വതത്തിൽ നിന്നുള്ള ബസാൾട്ടുകളുടെ പൊട്ടാസ്യം-ആർഗൺ ഡേറ്റിംഗ് 4.6, 0.6 ദശലക്ഷം വർഷങ്ങൾക്ക് മുമ്പാണ്. [30]ഈ തീയതികൾ മോണോജെനെറ്റിക് കോണുകളിൽ നിന്ന് ലഭിച്ചു. യുറേനിയം-ലെഡ് ഡേറ്റിംഗ് പ്രകാരം ബാസ്മാൻ പാറകളിൽ നിന്ന് നേരിട്ട് ലഭിച്ച സിർകോണുകൾ 7.5 ± 0.1, 5.9 ± 0.2 ദശലക്ഷം വർഷങ്ങൾക്ക് മുമ്പുള്ളതാണ്. ബാസ്മാനിന് ചുറ്റും നിന്ന് ലഭിച്ച സിർകോണുകൾ 8-6 ദശലക്ഷം വർഷങ്ങൾക്ക് മുമ്പുള്ളതാണ്.[38] മൂന്നാമത്തെ തീയതി 11.7 ദശലക്ഷം വർഷങ്ങൾക്ക് മുമ്പാണ്.[17] 1981-ലെ മറ്റൊരു റിപ്പോർട്ട് ഐസോടോപ്പിക് യുഗങ്ങളും ചരിത്രപരമായ പ്രവർത്തനങ്ങളെ സൂചിപ്പിക്കുന്നു. [39] ഏറ്റവും പുതിയ ഗവേഷണങ്ങൾ സൂചിപ്പിക്കുന്നത് പ്രധാന ബാസ്മാൻ അഗ്നിപർവ്വതം 1.4 നും 0.63 മില്ല്യൺ വർഷങ്ങൾക്കുമിടയിൽ രൂപപ്പെട്ടതാണ്. 8.6 മുതൽ 4.1 ദശലക്ഷം വർഷങ്ങൾക്ക് മുമ്പ് പ്രാദേശിക അഗ്നിപർവ്വതത്തിന്റെ മുൻ ഘട്ടം ഉണ്ടായിരുന്നു. [40]പിന്നീട് 590,000 നും 470,000 നും ഇടയിൽ ജ്വലിക്കുന്ന അഗ്നിപർവ്വതം ഉണ്ടായി. അഗ്നിപർവ്വതത്തിന്റെ കൊടുമുടിക്ക് ചുറ്റുമുള്ള അവസാന അഗ്നിപർവ്വത പ്രവർത്തനം 41,000 വർഷങ്ങൾക്ക് മുമ്പ് വരെ തുടർന്നു.[41] ഒരു പ്രധാന ഭൂതാപ മണ്ഡലം ബാസ്മാനുമായി ബന്ധപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു. അഗ്നിപർവ്വതത്തിന് തെക്ക് ചൂടുള്ള നീരുറവകൾ ഉണ്ടാകുന്നു; [42] അവയിൽ നിന്ന് താപ സ്രോതസ്സ് ഉത്ഭവിച്ചേക്കാം. [43] എന്നാൽ അഗ്നിപർവ്വതത്തിൽ ഫ്യൂമറോളുകൾ ഇല്ല. [44]പുതിയ പൊട്ടിത്തെറികൾ ഉണ്ടായാൽ നഗരങ്ങളും പ്രത്യേകിച്ച് അഗ്നിപർവ്വതത്തിന് ചുറ്റുമുള്ള റോഡുകളും ലാവാ പ്രവാഹങ്ങൾ, ചാരം വീഴ്ത്തൽ, ന്യൂ ആർഡന്റ് എമിഷൻ എന്നിവയാൽ ഭീഷണിയാകാം. [45]

ഡാസൈറ്റ് കൊണ്ടാണ് ബാസ്മാൻ അഗ്നിപർവ്വതം നിർമ്മിച്ചിരിക്കുന്നത്.[3] എന്നാൽ ആൻഡസൈറ്റ് കൊണ്ടാണെന്നും പരാമർശിച്ചിട്ടുണ്ട്. [20]ചെറിയ അളവിൽ റിയോലൈറ്റ് കൊണ്ടാണെന്നും റിപ്പോർട്ട് ചെയ്യപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്. [38]മൊത്തത്തിലുള്ള പാറ സാമ്പിളുകൾ ബസാൾട്ട് മുതൽ റിയോലൈറ്റ് വരെയുള്ള ഘടനയിൽ ഉൾപ്പെടുന്നു. അവ കൂടുതലും കാൽക്-ആൽക്കലൈൻ ഘടനയാണ്. [46]സാറ്റലൈറ്റ് കോണുകൾ പൊട്ടിത്തെറിച്ചത് ഒലിവിൻ അടങ്ങിയ ബസാൾട്ടുകളാണ്. [1]പർവതത്തിന്റെ പാർശ്വഭാഗങ്ങൾ ഡിട്രിറ്റസ് പാളിയാൽ മൂടപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു. [3] ഭൂരിഭാഗം പാർശ്വഭാഗങ്ങളും 2,135 മീറ്റർ (7,005 അടി) കുഴിച്ചിട്ടിരിക്കുന്നു. ഉയരത്തിൽ. ഈ ഡിട്രിറ്റസിന്റെ ഭൂരിഭാഗവും മണ്ണൊലിപ്പ് സ്വഭാവമുള്ളതാണ്. എന്നാൽ സ്ഫോടനാത്മക പ്രവർത്തനങ്ങളാൽ സൃഷ്ടിക്കപ്പെട്ട പൈറോക്ലാസ്റ്റിക് പാറകളും പുറംതള്ളപ്പെട്ട ലാവയുടെ ചൂടുള്ള ഹിമപാതങ്ങളും ഉൾപ്പെടുന്നു. [11]120 മീറ്റർ (390 അടി) ജാസ് മുറിയൻ താഴ്ചയിൽ കാണപ്പെടുന്ന കട്ടിയുള്ള ഒലിവിൻ ബസാൾട്ടും ബാസ്മാനിൽ നിന്ന് വന്നേക്കാം.[47] ഒരു ക്രിപ്‌റ്റോഡോമിൽ ബസാൾട്ടും കണ്ടെത്തിയിട്ടുണ്ട്. [11]ബാസ്മാന്റെ വടക്ക്, മയോസീൻ - ഇയോസീൻ കാലഘട്ടത്തിലെ ആൻഡസൈറ്റ് അഗ്നിപർവ്വതത്തിന്റെ അടിയിൽ ഭാഗികമായി കുഴിച്ചിട്ടിരിക്കുന്നു[48] കൂടാതെ ഡാസിറ്റിക് നുഴഞ്ഞുകയറ്റങ്ങളിൽ നിന്ന് ആൻഡിസൈറ്റുകളും ഉണ്ട്. [29] കാർബോണിഫറസ്, പെർമിയൻ മെറ്റാമോർഫിക് പാറകൾ ബാസ്മാനിലെ ഏറ്റവും പഴയ അടിത്തറയാണ്.[38]

Citations

[തിരുത്തുക]
  1. ↑ 1.0 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 "Bazman". Global Volcanism Program. Smithsonian Institution.
  2. ↑ Peaklist.org: Iran Mountain Ultra-Prominence
  3. ↑ 3.0 3.1 3.2 3.3 Gabriel, Alfons (September 1938). "The Southern Lut and Iranian Baluchistan". The Geographical Journal. 92 (3): 193–208. doi:10.2307/1788828. JSTOR 1788828.
  4. ↑ 4.0 4.1 CLAPP, F. G. (1 January 1940). "Geology of Eastern Iran". Geological Society of America Bulletin. 51 (1): 87. Bibcode:1940GSAB...51....1C. doi:10.1130/GSAB-51-1.
  5. ↑ "Mitteilungen der Österreichischen Mineralogischen Gesellsehaft". Tschermaks Mineralogische und Petrographische Mitteilungen (in ജർമ്മൻ). 5 (4): 412. 1956. Bibcode:1956MinPe...5..406.. doi:10.1007/BF01127700.
  6. ↑ 6.0 6.1 Reclus, Elisée (1906). Les volcans de la terre (in ഫ്രഞ്ച്). Société belge d 'astronomie, de météorologie et de physique du globe. pp. 22–23. Retrieved 2 August 2016.
  7. ↑ 7.0 7.1 Jafarian, Abdolreza (2011). "Geochemical Signatures of Bazman Volcano: Evidence from Makran Subduction Zone, Southeast Iran" (PDF). EGU General Assembly 201. Retrieved 17 August 2016.
  8. ↑ 8.0 8.1 Weise 1978, p. 452
  9. ↑ 9.0 9.1 Pang et al. 2014, p. 2152
  10. ↑ Weise 1978, p. 453
  11. ↑ 11.0 11.1 11.2 11.3 11.4 11.5 Shearman et al. 1976, p. 405
  12. ↑ Shearman et al. 1976, p. 395
  13. ↑ 13.0 13.1 Ghalamghash et al. 2018, p.2
  14. ↑ 14.0 14.1 Shearman et al. 1976, p. 403
  15. ↑ Ghalamghash et al. 2018, p.1
  16. ↑ Pang et al. 2014, p. 2153
  17. ↑ 17.0 17.1 Pang et al. 2014, p. 2154
  18. ↑ Saadat et al. 2011, p. 608
  19. ↑ Delavari et al. 2022, p.2
  20. ↑ 20.0 20.1 Skrine, C. P. (October 1931). "The Highlands of Persian Baluchistan". The Geographical Journal. 78 (4): 321–338. doi:10.2307/1784749. JSTOR 1784749.
  21. ↑ McCall, G.J.H (December 1997). "The geotectonic history of the Makran and adjacent areas of southern Iran". Journal of Asian Earth Sciences. 15 (6): 523–524. Bibcode:1997JAESc..15..517M. doi:10.1016/S0743-9547(97)00032-9.
  22. ↑ Richards, Jeremy P. (October 2015). "Tectonic, magmatic, and metallogenic evolution of the Tethyan orogen: From subduction to collision". Ore Geology Reviews. 70: 332. doi:10.1016/j.oregeorev.2014.11.009.
  23. ↑ Ghannadpour, Seyyed Saeed; Hezarkhani, Ardeshir (1 September 2018). "Providing the bivariate anomaly map of Cu–Mo and Pb–Zn using combination of statistic methods in Parkam district, Iran". Carbonates and Evaporites (in ഇംഗ്ലീഷ്). 33 (3): 2. doi:10.1007/s13146-017-0349-2. ISSN 1878-5212. S2CID 131858482.
  24. ↑ Arjmandzadeh, R.; Karimpour, M.H.; Mazaheri, S.A.; Santos, J.F.; Medina, J.M.; Homam, S.M. (May 2011). "Sr–Nd isotope geochemistry and petrogenesis of the Chah-Shaljami granitoids (Lut Block, Eastern Iran)". Journal of Asian Earth Sciences. 41 (3): 283–284. Bibcode:2011JAESc..41..283A. doi:10.1016/j.jseaes.2011.02.014.
  25. ↑ Mirnejad, H.; Blourian, G. H.; Kheirkhah, M.; Akrami, M. A.; Tutti, F. (22 July 2008). "Garnet-bearing rhyolite from Deh-Salm area, Lut block, Eastern Iran: anatexis of deep crustal rocks". Mineralogy and Petrology. 94 (3–4): 260. Bibcode:2008MinPe..94..259M. doi:10.1007/s00710-008-0015-4. S2CID 128568108.
  26. ↑ Eshaghpour, Masoud; Saloomahalleh, Hasan Alizadeh (April 2015). "Relationship Between Thermal Springs of Western Alborz Mountains and Regional Tectonics" (PDF). pangea.stanford.edu. Melbourne: Proceedings World Geothermal Congress. p. 2. Retrieved 17 August 2016.
  27. ↑ Hezarkhani, Ardeshir (July 2008). "Hydrothermal Evolution of the Miduk Porphyry Copper System, Kerman, Iran: A Fluid Inclusion Investigation". International Geology Review. 50 (7): 665–684. Bibcode:2008IGRv...50..665H. doi:10.2747/0020-6814.50.7.665. S2CID 129645979.
  28. ↑ 28.0 28.1 Global Volcanism Program, Photo Gallery
  29. ↑ 29.0 29.1 29.2 Ghalamghash et al. 2018, p.4
  30. ↑ 30.0 30.1 Saadat et al. 2011, p. 609
  31. ↑ Abdetedal, M.; Shomali, Z. H.; Gheitanchi, M. R. (2 January 2014). "Crust and upper mantle structures of the Makran subduction zone in south-east Iran by seismic ambient noise tomography". Solid Earth Discussions. 6 (1): 12. Bibcode:2014SolED...6....1A. doi:10.5194/sed-6-1-2014.{{cite journal}}: CS1 maint: unflagged free DOI (link)
  32. ↑ Shearman et al. 1976, p. 406
  33. ↑ Shirzaei, M. (2012). "A satellite geodetic survey of spatiotemporal deformation of Iranian volcanos". EGU General Assembly 2012. 14: 13789. Bibcode:2012EGUGA..1413789S.
  34. ↑ Bazin, Dominique; Hübner, Helmuth (July 1969). "La règion cuprifère à gisements porphyriques de Kerman (Iran)". Mineralium Deposita (in ഫ്രഞ്ച്). 4 (2): 202. Bibcode:1969MinDe...4..200B. doi:10.1007/BF00208052. S2CID 128623436.
  35. ↑ Nejat, Payam; Morsoni, Abdul Kasir; Jomehzadeh, Fatemeh; Behzad, Hamid; Saeed Vesali, Mohamad; Majid, M.Z.Abd. (June 2013). "Iran's achievements in renewable energy during fourth development program in comparison with global trend". Renewable and Sustainable Energy Reviews. 22: 569. doi:10.1016/j.rser.2013.01.042.
  36. ↑ Walther, Hansjust W. (December 1960). "Orogen-struktur und Metallverteilung Im östlichen Zagros (Südost-Iran)". Geologische Rundschau (in ജർമ്മൻ). 50 (1): 359. Bibcode:1960GeoRu..50..353W. doi:10.1007/BF01786851. S2CID 128826381.
  37. ↑ Frs, N. L. Falcon (March 1975). "From Musandam to the Iranian Makran". The Geographical Journal. 141 (1): 55–58. doi:10.2307/1796945. JSTOR 1796945.
  38. ↑ 38.0 38.1 38.2 Sholeh et al. 2016, p. 621
  39. ↑ Berberian, Manuel; King, G. C. P. (February 1981). "Towards a paleogeography and tectonic evolution of Iran". Canadian Journal of Earth Sciences. 18 (2): 255. Bibcode:1981CaJES..18..210B. doi:10.1139/e81-019.
  40. ↑ Ghalamghash et al. 2018, p.11
  41. ↑ Ghalamghash et al. 2018, p.13
  42. ↑ Deshaee et al. 2020, p.2
  43. ↑ Deshaee et al. 2020, p.10
  44. ↑ Delavari et al. 2022, p.3
  45. ↑ Khaiatzadeh, Ahmad; Abbasnejad, Ahmad; Ranjbar, Hojjatolah; Ahmadipour, Hamid; Abbasnejad, Behnam (24 December 2022). "Tephra, Lava flow and Nuee Ardente Hazard Assessment and Zoning of Bazman Volcano, SE Iran". Advanced Applied Geology. doi:10.22055/aag.2022.40960.2299. ISSN 2251-7057.
  46. ↑ Pang et al. 2014, p. 2157
  47. ↑ Falcon, N. L. (June 1974). "An Outline of the Geology of the Iranian Makran". The Geographical Journal. 140 (2): 284–291. doi:10.2307/1797086. JSTOR 1797086.
  48. ↑ Ghorbani, Mansour (2013). "Metallogenic and Mining Provinces, Belts and Zones of Iran". The economic geology of Iran mineral deposits and natural resources. Springer Geology. Dordrecht: Springer. pp. 290–291. doi:10.1007/978-94-007-5625-0_6. ISBN 978-94-007-5625-0.

Sources

[തിരുത്തുക]
Bazman എന്ന വിഷയവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട ചിത്രങ്ങൾ വിക്കിമീഡിയ കോമൺസിലുണ്ട്.
"https://ml.wikipedia.org/w/index.php?title=ബാസ്മാൻ&oldid=4072031" എന്ന താളിൽനിന്ന് ശേഖരിച്ചത്