Jump to content

യാല പ്രവിശ്യ

വിക്കിപീഡിയ, ഒരു സ്വതന്ത്ര വിജ്ഞാനകോശം.
യാല

ยะลา
Province
Other transcription(s)
 • Jawiجالا‎ (Jawi)
 • RumiJala (Rumi)
 • Chinese惹拉 (Simplified)
യാല നഗരത്തിൽനിന്ന് 26 കിലോമീറ്റർ അകലെയുള്ള റമാൻ ജില്ലയിലെ പ്രകൃതിദത്ത തടാകമായ ബ്യൂങ് നാം സായ്. ഒരുകാലത്ത് ഏഷ്യൻ അരോവാന മത്സ്യങ്ങളുടെ ആവാസ കേന്ദ്രമായിരുന്നു ഇത്.
യാല നഗരത്തിൽനിന്ന് 26 കിലോമീറ്റർ അകലെയുള്ള റമാൻ ജില്ലയിലെ പ്രകൃതിദത്ത തടാകമായ ബ്യൂങ് നാം സായ്. ഒരുകാലത്ത് ഏഷ്യൻ അരോവാന മത്സ്യങ്ങളുടെ ആവാസ കേന്ദ്രമായിരുന്നു ഇത്.
പതാക യാല
Flag		Official seal of യാല
Seal
Motto(s): 
ใต้สุดสยาม เมืองงามชายแดน
("Southernmost of Siam. The beautiful border city.")
Map of Thailand highlighting Yala province
Map of Thailand highlighting Yala province
CountryThailand
Capitalയാല
ഭരണസമ്പ്രദായം
 • GovernorPirom Nilthaya
(since October 2021)
വിസ്തീർണ്ണം
 • ആകെ4,521 ച.കി.മീ.(1,746 ച മൈ)
•റാങ്ക്Ranked 47th
ജനസംഖ്യ
 (2019)[2]
 • ആകെ536,330
 • റാങ്ക്50th
 • ജനസാന്ദ്രത118/ച.കി.മീ.(310/ച മൈ)
 • സാന്ദ്രതാ റാങ്ക്Ranked 45th
Human Achievement Index
 • HAI (2022)0.6617 "high"
Ranked 11th
GDP
 • Totalbaht 43 billion
(US$1.4 billion) (2019)
സമയമേഖലUTC+7 (ICT)
Postal code
95xxx
Calling code073
ISO കോഡ്TH-95
വെബ്സൈറ്റ്www.yala.go.th

യാല പ്രവിശ്യ തായ്‌ലൻഡിൻ്റെ തെക്കേയറ്റത്ത് സ്ഥിതിചെയ്യുന്ന ഒരു പ്രവിശ്യയാണ് (ചാങ്‌വാട്ട്). ഇതിൻറെ അയൽ പ്രവിശ്യകൾ (വടക്കുപടിഞ്ഞാറ് നിന്ന് ഘടികാരദിശയിൽ) സോങ്ഖ്‌ല, പട്ടാനി, നാറാത്തിവാട്ട് എന്നിവയാണ്. തെക്കൻ തായ്‌ലൻഡിലെ കരയാൽ ചുറ്റപ്പെട്ട രണ്ട് പ്രവിശ്യകളിൽ ഒന്ന് യാലയും മറ്റൊന്ന് ഫത്തലുങുമാണ്.[5] അതിൻ്റെ തെക്കൻ ഭാഗം മലേഷ്യയിലെ കെഡ, പെരാക്ക് എന്നിവയുടെ അതിർത്തിയാണ്. തെക്കൻ തായ്‌ലൻഡിലാണ് യാല പ്രവിശ്യ സ്ഥിതിചെയ്യുന്നത്.

ഭൂമിശാസ്ത്രം

[തിരുത്തുക]

യാല പ്രവിശ്യയിലെ ഏറ്റവും ഉയരമുളള സ്ഥലമായ സങ്കലഖിരി പർവതനിരയിലെ (വടക്കൻ ടിറ്റിവാങ്‌സ പർവതനിരകൾ) ഉലു ടിറ്റി ബസാ (ฮูลูติติปาซ) 1,533 മീറ്റർ (5,030 അടി) യാല പ്രവിശ്യയ്ക്കും പെരാക്കിനും ഇടയിൽ തായ്/മലേഷ്യൻ അതിർത്തിയിലാണ് സ്ഥിതിചെയ്യുന്നത്.[6] ഇവിടുത്തെ മൊത്തം വനവിസ്തൃതി 1,455 ചതുരശ്ര കിലോമീറ്റർ (562 ചതുരശ്ര മൈൽ) അല്ലെങ്കിൽ പ്രവിശ്യാ പ്രദേശത്തിൻ്റെ 32.5 ശതമാനം ആണ്.[7]

ദേശീയോദ്യാനങ്ങൾ

[തിരുത്തുക]

പ്രവിശ്യയിൽ സ്ഥിതിചെയ്യുന്ന മൂന്ന് ദേശീയോദ്യാനങ്ങളെ മറ്റ് രണ്ട് ദേശീയോദ്യാനങ്ങൾക്കൊപ്പം ചേർത്ത് തായ്‌ലൻഡിൻ്റെ സംരക്ഷിത പ്രദേശങ്ങളുടെ മേഖല 6 ൽ (പട്ടാനി ബ്രാഞ്ച്) ഉൾപ്പെടുത്തിയിരിക്കുന്നു.

  • ബുഡോ-സു-ൻഗൈ പാഡി ദേശീയോദ്യാനം, 341 ചതുരശ്ര കിലോമീറ്റർ (132 ചതുരശ്ര മൈൽ)[8]:96
  • ബാംഗ് ലാങ് ദേശീയോദ്യാനം, 261 ചതുരശ്ര കിലോമീറ്റർ (101 ചതുരശ്ര മൈൽ)[9]:88
  • നാംടോക്ക് സായ് ഖാവോ ദേശീയോദ്യാനം, 70 ചതുരശ്ര കിലോമീറ്റർ (27 ചതുരശ്ര മൈൽ)[10]:110

ചരിത്രം

[തിരുത്തുക]

ചരിത്രപരമായി, തായ് രാജ്യങ്ങളായിരുന്ന സുഖോതായ്, അയുത്തായ എന്നിവയ്ക്ക് കപ്പം നൽകിയിരുന്ന ഒരു അർദ്ധ-സ്വതന്ത്ര മലായ് രാജ്യമായിരുന്ന പടാനി സുൽത്താനേറ്റിൻ്റെ കേന്ദ്രമായിരുന്നു പട്ടാനി പ്രവിശ്യ. 1767-ൽ അയുത്തായ ബർമക്കാരുടെ നിയന്ത്രണത്തിലായതിനുശേഷം, പടാനി സുൽത്താനേറ്റ് പൂർണ്ണ സ്വാതന്ത്ര്യം നേടിയെങ്കിലും രാമ ഒന്നാമൻ രാജാവിൻ്റെ (1782 മുതൽ 1809 വരെ ഭരിച്ചു) 1785-ൽ ഭരണകാലത്ത് ഈ പ്രദേശം വീണ്ടും സയാമിൻ്റെ നിയന്ത്രണത്തിലാകുകയും രാജ്യത്തിനുള്ളലെ ഒരു മുവാങ് ആക്കി മാറ്റുകയും ചെയ്തു. 1808-ൽ മുവാങ് പട്ടാനിയെ യാല, റെമാൻ എന്നിവയുൾപ്പെടെ ഏഴ് ചെറിയ മുവാങ്ങുകളായി വിഭജിച്ചു.[11] 1909 ലെ ആംഗ്ലോ-സയാമീസ് ഉടമ്പടിയനുസരിച്ച് ഈ പ്രവിശ്യയെ സയാമിൻ്റെ ഭാഗമായി അംഗീകരിച്ചു. ബ്രിട്ടീഷ് സാമ്രാജ്യവുമായി സിയാം നടത്തിയ ചർച്ചകളേത്തുടർന്ന് കെലന്തൻ, കെഡ, ടെറംഗാനു, പെർലിസ് എന്നിവയ്ക്ക് മേലുള്ള അവകാശവാദങ്ങൾ ഉപേക്ഷിക്കുകയും ചെയ്തു.

യാലയിൽ നിലനിന്നിരുന്ന ഒരു വിഘടനവാദ പ്രസ്ഥാനം വർഷങ്ങളോളം പ്രവർത്തനമില്ലാതിരുന്നശേഷം, 2004 ൽ വീണ്ടും ഉയർന്നുവരുകയും കൂടുതൽ അക്രമാസക്തമാവുകയും ചെയ്തു. 2014 ഏപ്രിൽ 6-7 തീയതികളിൽ രണ്ട് ദിവസങ്ങളിലായി എട്ട് ബോംബുകൾ പ്രവിശ്യയിൽ പൊട്ടിത്തെറിച്ചു. സ്‌ഫോടനത്തിൽ ഒരാൾ മരിക്കുകയും 28 പേർക്ക് പരിക്കേൽക്കുകയും ചെയ്തതു കൂടാതെ 100 ദശലക്ഷം തായ് ബാറ്റിൻറെ മൂല്യം കണക്കാക്കിയ ഒരു വെയർഹൗസിന് കേടുപാടുകൾ സംഭവിക്കുകയും ചെയ്തു.[12] ബ്രിട്ടീഷ് ഫോറിൻ ആൻഡ് കോമൺവെൽത്ത് ഓഫീസ് (FCO) 2014-ൽ പ്രവിശ്യയിൽ അത്യാവശ്യ യാത്രകൾ മാത്രം നടത്തണമെന്ന് പൗരന്മാരെ ഉപദേശിച്ചു, അതേസമയം ഓസ്‌ട്രേലിയൻ ഗവൺമെൻ്റിൻ്റെ വിദേശകാര്യ, വ്യാപാര വകുപ്പ് യാത്രക്കാർ ഈ പ്രവിശ്യ പൂർണ്ണമായും ഒഴിവാക്കണമെന്ന് ശുപാർശ ചെയ്തിരുന്നു.[13][14]

ജനസംഖ്യ

[തിരുത്തുക]

നാറാത്തിവാട്ട്, പട്ടാനി, സാതുൻ എന്നിവയ്‌ക്കൊപ്പം, മുസ്ലീം ഭൂരിപക്ഷമുള്ള തായ്‌ലൻഡിലെ നാല് പ്രവിശ്യകളിൽ ഒന്നാണ് യാല പ്രവിശ്യ. പ്രവിശ്യയിലെ 72 ശതമാനം ആളുകളും മലായ് സംസാരിക്കുന്ന മുസ്ലീങ്ങളും പ്രധാനമായും ഗ്രാമപ്രദേശങ്ങളിൽ താമസിക്കുന്നവരുമാണ്. ബാക്കിയുള്ളവർ പട്ടണങ്ങളിലും നഗരങ്ങളിലും താമസിക്കുന്ന തായ്, തായ് ചൈനീസ് ബുദ്ധമതക്കാരാണ്.

ചിഹ്നം

[തിരുത്തുക]

ലളിതമായ ഖനനോപകരണങ്ങളുമായി പോകുന്ന ഖനിത്തൊഴിലാളികളെ പ്രവിശ്യാ മുദ്രയിൽ കാണിക്കുന്നു. വെളുത്തീയം, ടങ്സ്റ്റൺ അയിരുകളുടെ ശേഖരമുള്ള ഒരു ഖനന നഗരമായിരുന്നു യാല.

അവലംബം

[തിരുത്തുക]
  1. ↑ Advancing Human Development through the ASEAN Community, Thailand Human Development Report 2014, table 0:Basic Data (PDF) (Report). United Nations Development Programme (UNDP) Thailand. pp. 134–135. ISBN 978-974-680-368-7. Retrieved 17 January 2016.[പ്രവർത്തിക്കാത്ത കണ്ണി]Data has been supplied by Land Development Department, Ministry of Agriculture and Cooperatives.
  2. ↑ "รายงานสถิติจำนวนประชากรและบ้านประจำปี พ.ศ.2561" [Statistics, population and house statistics for the year 2019]. Registration Office Department of the Interior, Ministry of the Interior (in തായ്). 31 December 2018. Archived from the original on 2019-06-14. Retrieved 20 June 2019.
  3. ↑ "ข้อมูลสถิติดัชนีความก้าวหน้าของคน ปี 2565 (PDF)" [Human Achievement Index Databook year 2022 (PDF)]. Office of the National Economic and Social Development Council (NESDC) (in thai). Retrieved 12 March 2024, page 60{{cite web}}: CS1 maint: postscript (link) CS1 maint: unrecognized language (link)
  4. ↑ "Gross Regional and Provincial Product, 2019 Edition". <> (in ഇംഗ്ലീഷ്). Office of the National Economic and Social Development Council (NESDC). July 2019. ISSN 1686-0799. Retrieved 22 January 2020.
  5. ↑ Lian Lim, Siew (2013). "The Role of Shadow Puppetry in the Development of Phatthalung province, Thailand" (PDF). siewlianlim.com. Southeast Asia Club Conference, Northern Illinois University. Retrieved 27 August 2018.
  6. ↑ "Gunong Ulu Titi Basah: Thailand". Geographical Names. Information Technology Associates. 1995–2012. Retrieved 8 April 2014.
  7. ↑ "ตารางที่ 2 พี้นที่ป่าไม้ แยกรายจังหวัด พ.ศ.2562" [Table 2 Forest area by province 2019]. Royal Forest Department (in Thai). 2019. Retrieved 6 April 2021.{{cite web}}: CS1 maint: unrecognized language (link)
  8. ↑ "ข้อมูลพื้นที่อุทยานแห่งชาติ ที่ประกาศในราชกิจจานุบกษา 133 แห่ง" [National Park Area Information published in the 133 Government Gazettes]. Department of National Parks, Wildlife and Plant Conservation (in Thai). December 2020. Retrieved 1 November 2022.{{cite web}}: CS1 maint: unrecognized language (link)[പ്രവർത്തിക്കാത്ത കണ്ണി]
  9. ↑ "ข้อมูลพื้นที่อุทยานแห่งชาติ ที่ประกาศในราชกิจจานุบกษา 133 แห่ง" [National Park Area Information published in the 133 Government Gazettes]. Department of National Parks, Wildlife and Plant Conservation (in Thai). December 2020. Retrieved 1 November 2022.{{cite web}}: CS1 maint: unrecognized language (link)[പ്രവർത്തിക്കാത്ത കണ്ണി]
  10. ↑ "ข้อมูลพื้นที่อุทยานแห่งชาติ ที่ประกาศในราชกิจจานุบกษา 133 แห่ง" [National Park Area Information published in the 133 Government Gazettes]. Department of National Parks, Wildlife and Plant Conservation (in Thai). December 2020. Retrieved 1 November 2022.{{cite web}}: CS1 maint: unrecognized language (link)[പ്രവർത്തിക്കാത്ത കണ്ണി]
  11. ↑ "Welcome to Yala: Introduction". Sawadee.com. Archived from the original on 2015-06-20. Retrieved 27 Apr 2015.
  12. ↑ "Four more bombs explode in Yala this morning". MCOT. 7 April 2014. Retrieved 8 April 2014.
  13. ↑ "Foreign travel advice Thailand". GOV.UK. Crown. 25 March 2014. Retrieved 8 April 2014.
  14. ↑ "Thailand". smartraveller.com.au. Australian Department of Foreign Affairs and Trade. 3 April 2014. Retrieved 8 April 2014.
Yala Province എന്ന വിഷയവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട ചിത്രങ്ങൾ വിക്കിമീഡിയ കോമൺസിലുണ്ട്.
Songkhla province Pattani province
 Kedah,  Malaysia Narathiwat province
   Yala province    
 Perak,  Malaysia
"https://ml.wikipedia.org/w/index.php?title=യാല_പ്രവിശ്യ&oldid=4140127" എന്ന താളിൽനിന്ന് ശേഖരിച്ചത്