ജില്ലാ കോടതി

ജില്ലാ കോടതി (District & Sessions Court) ഇന്ത്യയിലെ ഒരു ജില്ലയിലെ ഉന്നത കോടതി ആണ്. കേസുകളുടെ എണ്ണം, ജനസംഖ്യാ എന്നിവ കണക്കിലെടുത്ത് ഓരോ ജില്ലയിലോ ഒന്നോ അതിലധികമോ ഇൻഡണ്

കോടതിയുടെ അധ്യക്ഷത വഹിക്കുന്നത് ജില്ലാ ജഡ്ജി ആണ്. പ്രിൻസിപ്പൽ ഡിസ്ട്രിക്ട് ആൻഡ് സെഷൻസ് ജഡ്ജ് എന്നാണ് ഇംഗ്ലീഷിൽ പറയുന്നത്. സംസ്ഥാനത്തിന്റെ ഹൈക്കോടതി കൂടാതെ യഥാർത്ഥ സിവിൽ അധികാരപരിധിയുള്ള പ്രധാന കോടതിയാണിത്, സിവിൽ നടപടി ക്രമത്തിൽ നിന്ന് സിവിൽ കാര്യങ്ങളിൽ അതിന്റെ അധികാരപരിധി ലഭിക്കുന്നു. ക്രിമിനൽ നടപടിച്ചട്ടത്തിന് കീഴിലുള്ള ക്രിമിനൽ കാര്യങ്ങളിൽ കോടതിയുടെ അധികാരപരിധി വിനിയോഗിക്കുമ്പോൾ ജില്ലാ കോടതി ഒരു സെഷൻസ് കോടതി കൂടിയാണ്. ഹൈക്കോടതി ചീഫ് ജസ്റ്റിസിന്റെ ഉപദേശപ്രകാരം സംസ്ഥാന ഗവർണർ നിയമിക്കുന്ന ജില്ലാ ജഡ്ജിയാണ് ജില്ലാ കോടതിയുടെ അധ്യക്ഷൻ. അദ്ദേഹം ജില്ലാ നീതിന്യായ വ്യവസ്ഥയുടെ തലവൻ കൂടിയുമാണ്. ജില്ലയുടെ മുതിർന്ന ജുഡീഷ്യൽ ഓഫീസറാണ്. ജില്ലാ ജഡ്ജിക്ക് പുറമേ ജോലിഭാരം അനുസരിച്ച് അഡീഷണൽ ജില്ലാ ജഡ്ജിമാരും അസിസ്റ്റന്റ് ജില്ലാ ജഡ്ജിമാരും ഉണ്ടാകാം. ജില്ലാ ജഡ്ജിക്കും അവരുടെ ജില്ലാ കോടതിക്കും തുല്യമായ അധികാരം അഡീഷണൽ ജില്ലാ ജഡ്ജിക്കും കോടതിക്കും ഉണ്ട്.

വെസ്റ്റ് ബംഗാളിലെ ഒരു ജില്ലാ കോടതി.

എന്നിരുന്നാലും, ജില്ലാ ജഡ്ജിക്ക് അഡീഷണൽ, അസിസ്റ്റന്റ് ജില്ലാ ജഡ്ജിമാരുടെ മേൽ മേൽനോട്ട നിയന്ത്രണം ഉണ്ട്, അവർക്ക് ജോലി അനുവദിക്കുന്നത് സംബന്ധിച്ച തീരുമാനങ്ങൾ ഉൾപ്പെടെ എടുക്കുന്നത് ജില്ലാ ജഡ്ജി ആണ്. ജില്ലാ, സെഷൻസ് ജഡ്ജിയെ സിവിൽ വിഷയങ്ങളിൽ അധ്യക്ഷനാകുമ്പോൾ "ജില്ലാ ജഡ്ജി" എന്നും ക്രിമിനൽ വിഷയങ്ങളിൽ അധ്യക്ഷനാകുമ്പോൾ "സെഷൻസ് ജഡ്ജി" എന്നും വിളിക്കാറുണ്ട്. ജില്ലാ ജഡ്ജി സിവിൽ സ്വഭാവമുള്ള കേസുകൾ പരിഗണിക്കുമ്പോൾ ജില്ലാ ജഡ്ജി എന്നും ക്രിമിനൽ കേസുകൾ പരിഗണിക്കുമ്പോൾ സെഷൻസ് ജഡ്ജി എന്നും അറിയപ്പെടുന്നു. ജില്ലാതലത്തിലെ ഏറ്റവും ഉയർന്ന ജഡ്ജിയായതിനാൽ, ജില്ലയിലെ ജുഡീഷ്യറിയുടെയും നീതിന്യായ സംവിധാനങ്ങളുടെയും വികസനത്തിനായി അനുവദിക്കുന്ന സംസ്ഥാന ഫണ്ടുകൾ കൈകാര്യം ചെയ്യാനുള്ള അധികാരവും ജില്ലാ ജഡ്ജിക്ക് ഉണ്ട്.

സംസ്ഥാനം "മെട്രോപൊളിറ്റൻ ഏരിയ" എന്ന് നിശ്ചയിച്ചിട്ടുള്ള ഒരു നഗരത്തിലെ ഒരു ജില്ലാ കോടതിയുടെ അദ്ധ്യക്ഷത വഹിക്കുമ്പോൾ ജില്ലാ ജഡ്ജിയെ "മെട്രോപൊളിറ്റൻ സെഷൻ ജഡ്ജി" എന്നും വിളിക്കുന്നു. മെട്രോപൊളിറ്റൻ ഏരിയയിലെ ജില്ലാ കോടതിക്ക് കീഴിലുള്ള മറ്റ് കോടതികളും "മെട്രോപൊളിറ്റൻ" എന്ന നാമം ഉപയോഗിച്ച് സാധാരണ പദവിയിൽ പരാമർശിക്കപ്പെടുന്നു. ഒരു പ്രദേശത്തെ ജനസംഖ്യ ഒരു ദശലക്ഷമോ അതിൽ കൂടുതലോ ആണെങ്കിൽ ബന്ധപ്പെട്ട സംസ്ഥാന സർക്കാർ ആ പ്രദേശത്തെ മെട്രോപൊളിറ്റൻ ഏരിയയായി നിയോഗിക്കുന്നു.

ഓരോ ജില്ലയും ആസ്ഥാനമാക്കി ജില്ലാകോടതികൾ പ്രവർത്തിക്കുന്നു. മുൻസിഫ്‌ കോടതികളിൽ നിന്നും , സബ്  കോടതികളിൽ നിന്നുമുള്ള അപ്പീലുകൾ കേൾക്കുന്നത് ജില്ലാ ജഡ്ജിമാരാണ് അഥവാ ജില്ലാ കോടതിയാണ്. പ്രധാന ജില്ലാ കോടതിയെ പ്രിൻസിപ്പൽ (Principal District & Sessions Court) കോടതിയെന്നും തുല്യ അധികാരമുള്ള മറ്റു കോടതികളെ അഡിഷണൽ ജില്ലാ (Additional District & Sessions Court) കോടതികളെന്നും പറയുന്നു.

ജില്ലയിലെ നീതിന്യായ നിർവഹണം

ജില്ലയിലെ ജുഡീഷ്യറിയുടെ ഭരണം നിർവഹിക്കുന്നത് ജില്ലാ ജഡ്ജ് ആണ്. ജില്ലാ ജഡ്ജിയാണ് ജില്ലയിലെ എല്ലാ കോടതികളുടെയും മറ്റും നീതിന്യായ സ്ഥാപനങ്ങളുടെയും ജുഡീഷ്യൽ സംവിധാനങ്ങളുടെയും മേൽനോട്ടം വഹിക്കുന്നത്. ജില്ലയിലെ എല്ലാ സബോർഡിനേറ്റ് ജുഡീഷ്യൽ ഓഫീസർമാരും ജില്ലാ ജഡ്ജിയുടെ കീഴിലാണ് പ്രവർത്തിക്കുന്നത്. അഡീഷണൽ ജില്ലാ കോടതി, അസിസ്റ്റൻറ് ജില്ലാ കോടതി, സബ് കോടതി, മുൻസിഫ് കോടതി, അഡിഷണൽ സെഷൻസ് കോടതി, ചീഫ് ജുഡീഷ്യൽ മജിസ്ട്രേറ്റ് കോടതി, ജുഡീഷ്യൽ ഫസ്റ്റ് ക്ലാസ് മജിസ്ട്രേറ്റ് കോടതി, കുടുംബ കോടതി മറ്റു സ്പെഷ്യൽ കോടതികൾ എല്ലാം ജില്ലാ ജഡ്ജിയുടെ പൊതുവായ മേൽനോട്ടത്തിലാണ് പ്രവർത്തിക്കുന്നത്. മുൻസിഫ് മജിസ്ട്രേറ്റ്, ചീഫ് ജുഡീഷ്യൽ മജിസ്ട്രേറ്റ്, സബ് ജഡ്ജ്, അസിസ്റ്റൻറ് ജില്ലാ ജഡ്ജി, അഡീഷണൽ ജില്ലാ ജഡ്ജി തുടങ്ങിയവരെല്ലാം ജില്ലാ ജഡ്ജിയുടെ കീഴിലാണ് പ്രവർത്തിക്കുന്നത്.

നിയമനം

ഹൈക്കോടതിയാണ് ജില്ലാ ജഡ്ജിമാരെയും അഡീഷണൽ ജില്ലാ ജഡ്ജിമാരെയും നിയമിക്കുന്നത്. ഹൈക്കോടതിയുടെ നിർദ്ദേശപ്രകാരം ഗവർണർ ആണ് ജഡ്ജിമാരെ നിയമിക്കുന്നത്.

അധികാര പരിധി

മുൻസിഫ്‌ കോടതികളിൽ നിന്നും , സബ് കോടതികളിൽ നിന്നുമുള്ള അപ്പീലുകൾ കേൾക്കുന്നത് ജില്ലാ ജഡ്ജിയാണ്. എന്നാൽ തർക്ക വിഷയം രണ്ടു ലക്ഷം രൂപയിൽ കവിയരുത്. രണ്ടു ലക്ഷം രൂപയിൽ കൂടുതൽ സല (Sala) യുള്ള കേസുകളുടെ അപ്പീലുകൾ അതാത് ഹൈക്കോടതിയിൽ ആണ് ബോധിപ്പിക്കേണ്ടത്. ഒരു സ്ഥലത്ത് തന്നെ ഒന്നിലധികം മുൻസിഫ്‌ കോടതികളും സബ്‌ കോടതികളും ജില്ലാ കോടതികളും ആവാം. പ്രധാന കോടതിയെ പ്രിൻസിപ്പൽ ജില്ലാ (Principal) കോടതിയെന്നും തുല്യ അധികാരമുള്ള മറ്റു കോടതികളെ അഡിഷണൽ ജില്ലാ (Additional) കോടതികളെന്നും പറയുന്നു.

• യഥാർത്ഥ അധികാരപരിധിയും അപ്പീൽ ന്യായപരിപാലനാധികാരവും ഉണ്ട്.

• രണ്ടു ലക്ഷത്തിൽ താഴെയുള്ള സിവിൽ സ്വഭാവമുള്ള കേസുകൾ, തർക്കവിഷയങ്ങൾ എന്നിവ ജില്ലാ കോടതിയുടെ അധികാര പരിധിയിൽ വരും.

• ജില്ലാ കോടതിക്ക് വധശിക്ഷ വിധിക്കാനുള്ള അധികാരമുണ്ട്.
• ജില്ല മുഴുവനും അധികാരമുണ്ട്
• ജില്ലയിലെ കീഴ് കോടതികളിൽ നിന്നുള്ള അപ്പീലിൽ വിധി കൽപ്പിക്കാനുള്ള അധികാരമുണ്ട്.

ഇതും കാണുക

• സുപ്രീം കോടതി
• ഹൈക്കോടതി
• സെഷൻസ് കോടതി
• സബ് കോടതി
• മുൻസിഫ് കോടതി
• ചീഫ് ജുഡീഷ്യൽ മജിസ്ട്രേറ്റ് കോടതി
• ജുഡീഷ്യൽ ഒന്നാം ക്ലാസ്സ് മജിസ്ട്രേറ്റ് കോടതി