Jump to content

സ്യൂന (യാദവ) രാജവംശം

വിക്കിപീഡിയ, ഒരു സ്വതന്ത്ര വിജ്ഞാനകോശം.
(യാദവ സാമ്രാജ്യം എന്ന താളിൽ നിന്നും തിരിച്ചുവിട്ടതു പ്രകാരം)
സ്യൂന (യാദവ) രാജവംശം

c. [1]–1317
Coinage of Yadavas of Devagiri, king Bhillama V (1185-1193). Central lotus blossom, two shri signs, elephant, conch, and “[Bhilla]/madeva” in Devanagari above arrow right of സ്യൂന (യാദവ) രാജവംശം
Coinage of Yadavas of Devagiri, king Bhillama V (1185-1193). Central lotus blossom, two shri signs, elephant, conch, and “[Bhilla]/madeva” in Devanagari above arrow right
Territory of the Yadavas and neighbouring polities, circa 1200-1300 CE.[2]
തലസ്ഥാനംദേവഗിരി
പൊതുവായ ഭാഷകൾKannada
Marathi
Sanskrit
ഭരണസമ്പ്രദായംരാജവാഴ്ച
ചരിത്രം 
• Earliest rulers
c.
• Established
c. [1]
• Disestablished
1317
മുൻപ്		 ശേഷം
Kalachuris of Kalyani
പടിഞ്ഞാറൻ ചാലൂക്യ സാമ്രാജ്യം
ഖൽജി രാജവംശം (ഡൽഹി സുൽത്താനേറ്റ്)
Today part ofഇന്ത്യ

ഒരു മധ്യകാല ഇന്ത്യൻ രാജവംശമായിരുന്നു സെവുന, അല്ലെങ്കിൽ ദേവഗിരിയിലെ യാദവസാമ്രാജ്യം എന്നറിയപ്പെടുന്ന സ്യൂന ( IAST : Seuṇa, c. 1187-1317 ) [3]. ഇന്നത്തെ മഹാരാഷ്ട്രയിൽ ഔറംഗബാദ് ജില്ലയിലെ ദൗലതാബാദ് ആയിരുന്നു ദേവഗിരി എന്നറിയപ്പെട്ടിരുന്ന അതിന്റെ തലസ്ഥാനം. അതിന്റെ പ്രഭവ കാലത്ത് സാമ്രാജ്യത്തിൻറെ വിസ്തൃതി ഡെക്കാൻ പ്രദേശത്തിന്റെ പടിഞ്ഞാറൻ ഭാഗത്ത് വടക്ക് നർമ്മദാ നദി മുതൽ തെക്ക് തുംഗഭദ്ര നദി വരെ വ്യാപിച്ചിരുന്നു. ഇന്നത്തെ മഹാരാഷ്ട്ര, വടക്കൻ കർണ്ണാടക, മധ്യപ്രദേശിന്റെ ചില ഭാഗങ്ങൾ എന്നിവ ഇതിൽ ഉൾപ്പെടുന്നു.

യാദവർ ആദ്യം പടിഞ്ഞാറൻ ചാലൂക്യരുടെ സാമന്തന്മാരായി ഭരിച്ചു. പന്ത്രണ്ടാം നൂറ്റാണ്ടിന്റെ മധ്യത്തിൽ, ചാലൂക്യ ശക്തി ക്ഷയിച്ചപ്പോൾ, യാദവ രാജാവായ ഭില്ലാമ അഞ്ചാമൻ സ്വാതന്ത്ര്യം പ്രഖ്യാപിച്ചു. സിംഹന രണ്ടാമന്റെ കീഴിൽ അതിന്റെ ഔന്നത്യത്തിലെത്തിയ യാദവ രാജ്യം, 14-ആം നൂറ്റാണ്ടിന്റെ ആരംഭം വരെ ഈ സ്ഥിതി തുടർന്നു. 1308 CE-ൽ ഖൽജി രാജവംശം യാദവസാമ്രാജ്യത്തെ ഡൽഹി സുൽത്താനേറ്റിനോട് കൂട്ടിച്ചേർത്തു.

ഉത്ഭവം

[തിരുത്തുക]
സ്യൂന (യാദവ) ഭരണകാലത്താണ് ഗോണ്ടേശ്വര ക്ഷേത്രം പണികഴിപ്പിച്ചത്

സ്യൂന/യാദവ രാജവംശത്തിന്റെ തുടക്കം 9-ആം നൂറ്റാണ്ടിന്റെ മധ്യത്തിലാണെന്ന് കണക്കാക്കാം.[3] അവരുടെ ആദ്യകാല ചരിത്രത്തെക്കുറിച്ച് വളരെക്കുറച്ചേ അറിയൂ: അവരുടെ പതിമൂന്നാം നൂറ്റാണ്ടിലെ കൊട്ടാര കവി ഹേമാദ്രി, രാജവംശത്തിലെ ആദ്യകാല ഭരണാധികാരികളുടെ പേരുകൾ രേഖപ്പെടുത്തുന്നു. എന്നാൽ 12-ആം നൂറ്റാണ്ടിന് മുമ്പുള്ള ഭരണാധികാരികളെക്കുറിച്ച് അദ്ദേഹത്തിൽനിന്നുള്ള വിവരങ്ങൾ അപൂർണ്ണമാണ്. [4]

കർണാടക സംസ്ഥാനത്തെ ഷിമോഗ ജില്ലയിലെ ബല്ലിഗാവിയിലെ കേദാരേശ്വര ക്ഷേത്രത്തിലെ യാദവ രാജാവായ രാമചന്ദ്രയുടെ ഭരണകാലത്തെ 1286 CE-ലെ പഴയ കന്നഡ ലിഖിതത്തോടുകൂടിയ ഹീറോ സ്റ്റോൺ ( വിർഗൽ ).

മറാത്തി ഔദ്യോഗിക ഭാഷയായി ഉപയോഗിച്ച ആദ്യത്തെ പ്രധാന രാജവംശമായിരുന്നു യാദവർ. [5] നേരത്തെ, മഹാരാഷ്ട്രയിലെ ഔദ്യോഗിക ലിഖിതങ്ങൾക്കായി സംസ്കൃതവും കന്നഡയും ഉപയോഗിച്ചിരുന്നു; പിന്നീട്, യാദവ ഭരണാധികാരികളുടെ ശ്രമഫലമായി ഭാഗികമായെങ്കിലും മറാഠി ഈ പ്രദേശത്തെ പ്രബലമായ ഔദ്യോഗിക ഭാഷയായി. [6] മറാത്തി വംശജരല്ലെങ്കിലും, അവരുടെ ഭരണത്തിന്റെ അവസാനത്തിൽ, അവർ തീർച്ചയായും മറാത്തി ഭാഷയുമായി താദാത്മ്യം പ്രാപിച്ചു. [7] യാദവ ഭരണകാലത്താണ് ആദ്യകാല മറാഠി സാഹിത്യം ഉയർന്നുവന്നത്, അതിനാൽ യാദവ ഭരണാധികാരികളുടെ പിന്തുണയോടെയാണ് ഇത് നിർമ്മിച്ചതെന്ന് ചില പണ്ഡിതന്മാർ സിദ്ധാന്തിച്ചു. [8] യാദവ ഭരണകൂടം ധനസഹായം നൽകി മറാത്തി സാഹിത്യത്തെ പ്രോത്സാഹിപ്പിച്ചതിന് തെളിവുകളൊന്നുമില്ല, എന്നിരുന്നാലും പൊതുജനങ്ങളുമായി ബന്ധപ്പെടുന്നതിനുള്ള പ്രധാന ഭാഷയായി മറാഠി അംഗീകരിക്കപ്പെട്ടു. [9]

രാഷ്ട്രീയ ചരിത്രം

[തിരുത്തുക]

സാമന്തന്മാരായി

[തിരുത്തുക]
യാദവരുടെ തലസ്ഥാനമായ ദേവഗിരിയുടെ കോട്ട
കർണാടക സംസ്ഥാനത്തെ ഷിമോഗ ജില്ലയിലെ സൊറബ താലൂക്കിലെ കുബേത്തൂരിലെ യാദവ രാജാവായ സിംഹന രണ്ടാമന്റെ ഭരണത്തിൽ നിന്നുള്ള 1235-ലെ പഴയ കന്നഡ ലിഖിതമുള്ള ഹീറോ സ്റ്റോൺ

ഒരു പരമാധികാര ശക്തിയായി ഉയരുക

[തിരുത്തുക]

ബില്ലാമ വിയുടെ സ്ഥാനാരോഹണ വേളയായ സി. 1175-ൽ, അദ്ദേഹത്തിന്റെ നാമമാത്ര പ്രഭുക്കന്മാർ - ചാലൂക്യർ - ഹൊയ്സാലരും കലച്ചൂരിയും പോലുള്ള അവരുടെ മുൻ സാമന്തന്മാരുമായി യുദ്ധം ചെയ്യുന്ന തിരക്കിലായിരുന്നു. [10] ഭില്ലാമ വടക്കൻ ഗുജറാത്ത് ചൗലൂക്യ, പരമാര പ്രദേശങ്ങളിൽ റെയ്ഡ് നടത്തി, എന്നിരുന്നാലും ഈ അധിനിവേശങ്ങൾ ഒരു പ്രദേശിക കൂട്ടിച്ചേർക്കലിലും കലാശിച്ചില്ല. ഗുജറാത്ത് ചൗലൂക്യ സാമന്തനായിരുന്ന നദ്ദുല ചഹാമന ഭരണാധികാരി കെൽഹാന അദ്ദേഹത്തെ പിൻവാങ്ങാൻ നിർബന്ധിച്ചു. [11] ഇതിനിടയിൽ, ഹൊയ്‌സാല ഭരണാധികാരി ബല്ലാല രണ്ടാമൻ ചാലൂക്യ തലസ്ഥാനമായ കല്യാണി ആക്രമിച്ചു, ഭില്ലാമയുടെ അധിപനായ സോമേശ്വരനെ പലായനം ചെയ്യാൻ നിർബന്ധിച്ചു. [1]

ഏകദേശം 1187-ൽ, ബല്ലാലയെ പിൻവാങ്ങാൻ ബില്ലാമ നിർബന്ധിച്ചു, മുൻ ചാലൂക്യ തലസ്ഥാനമായ കല്യാണി കീഴടക്കുകയും സ്വയം ഒരു പരമാധികാരിയായ ഭരണാധികാരിയായി പ്രഖ്യാപിക്കുകയും ചെയ്തു. [1] പിന്നീട് അദ്ദേഹം ദേവഗിരി സ്ഥാപിച്ചു. [12] [13]

1180-കളുടെ അവസാനത്തിൽ, ബല്ലാല ബില്ലാമയ്‌ക്കെതിരെ ഒരു പ്രചാരണം നടത്തുകയും സോറത്തൂരിൽ വെച്ച് തന്റെ സൈന്യത്തെ നിർണ്ണായകമായി പരാജയപ്പെടുത്തുകയും ചെയ്തു. [14] അടുത്ത രണ്ട് ദശാബ്ദക്കാലം യാദവ-ഹൊയ്‌സാല അതിർത്തി രൂപീകരിച്ച മലപ്രഭ, കൃഷ്ണ നദികളുടെ വടക്ക് ഭാഗത്തേക്ക് യാദവരെ തുരത്തി. [14]

സാമ്രാജ്യത്വ വികാസം

[തിരുത്തുക]

  ഭില്ലാമയുടെ മകൻ ജൈതുഗി 1194-ൽ കാകതീയ രാജ്യം വിജയകരമായി ആക്രമിക്കുകയും യാദവ ആധിപത്യം സ്വീകരിക്കാൻ അവരെ നിർബന്ധിക്കുകയും ചെയ്തു. [15] [16]

13-ആം നൂറ്റാണ്ടിൽ യാദവർ പണിതതാണ് ഔന്ധ നാഗനാഥ ക്ഷേത്രം .

പല യാദവ സാമന്തന്മാരും യാദവർക്കും ഹൊയ്‌സാലർക്കും ഇടയിൽ തങ്ങളുടെ കൂറ് മാറ്റിക്കൊണ്ടിരിക്കുകയും അവസരം ലഭിക്കുമ്പോഴെല്ലാം തങ്ങളുടെ സ്വാതന്ത്ര്യം ഉറപ്പിക്കാൻ ശ്രമിക്കുകയും ചെയ്തു. രട്ടകൾ, ധാർവാഡിലെ ഗുട്ടകൾ, ഹംഗലിലെ കദംബങ്ങൾ, ഗോവയിലെ കദംബങ്ങൾ എന്നിവരുൾപ്പെടെ നിരവധി മേധാവികളെ സിംഹാനയുടെ ജനറൽ ബിച്ചാന കീഴടക്കി. [17] കാകതീയ രാജാവായ ഗണപതി വർഷങ്ങളോളം അദ്ദേഹത്തെ സാമന്തനായി സേവിച്ചുവെങ്കിലും അദ്ദേഹത്തിന്റെ ഭരണത്തിന്റെ അവസാനത്തോടെ സ്വാതന്ത്ര്യം നേടി. എന്നിരുന്നാലും, ഗണപതി യാദവരോട് ആക്രമണാത്മക മനോഭാവം സ്വീകരിച്ചില്ല, അതിനാൽ സിംഹന്റെ ഭരണകാലത്ത് രണ്ട് രാജവംശങ്ങൾ തമ്മിൽ വലിയ സംഘർഷങ്ങളൊന്നും ഉണ്ടായില്ല. [18]

രാമചന്ദ്രയുടെ പുരുഷോത്തമപുരി ലിഖിതം അദ്ദേഹം യാദവ രാജ്യം അതിന്റെ വടക്കുകിഴക്കൻ അതിർത്തിയിൽ വിപുലീകരിച്ചതായി സൂചിപ്പിക്കുന്നു. ആദ്യം, അദ്ദേഹം വജ്രകര (ഒരുപക്ഷേ ആധുനിക വൈരാഗർ), ഭണ്ഡാഗര (ആധുനിക ഭണ്ഡാര ) ഭരണാധികാരികളെ കീഴടക്കി. [19] അടുത്തതായി, അദ്ദേഹം പ്രവർത്തനരഹിതമായ കലച്ചൂരി രാജ്യത്തിലേക്ക് മാർച്ച് ചെയ്യുകയും മുൻ കലച്ചൂരിയുടെ തലസ്ഥാനമായ ത്രിപുരി ( ജബൽപൂരിനടുത്തുള്ള ആധുനിക തീവാർ) കൈവശപ്പെടുത്തുകയും ചെയ്തു. ഡെൽഹി സുൽത്താനേറ്റിന്റെ പ്രാദേശിക ഗഹദാവല സാമ്രാജ്യത്തിന്റെ അധിനിവേശം മൂലമുണ്ടായ ആശയക്കുഴപ്പത്തിനിടയിൽ, അദ്ദേഹം വാരണാസിയിൽ 2-3 വർഷത്തേക്ക് വാരണാസി കൈവശപ്പെടുത്തിയിരിക്കാമെന്ന് സൂചിപ്പിക്കുന്ന ഒരു ക്ഷേത്രവും അദ്ദേഹം നിർമ്മിച്ചു. [19] കൊങ്കണിലെ ഖേഡിലും സംഗമേശ്വരത്തും യാദവ സാമന്തന്മാരുടെ കലാപം അദ്ദേഹം തകർത്തു. [19]

നിരസിക്കുക

[തിരുത്തുക]
ഇന്ത്യയുടെ പടിഞ്ഞാറൻ തീരം, പരമ്പരാഗത യാദവ തലസ്ഥാനമായ ദിയോഗിൽ ("ദിയോഗി", അല്ലെങ്കിൽ ദേവഗിരി ) മധ്യഭാഗത്ത്, കറ്റാലൻ അറ്റ്ലസിൽ (1375). ഡിയോഗിൽ നഗരത്തിന്റെ മുകളിൽ ഒരു പ്രത്യേക പതാക പൊങ്ങിക്കിടക്കുന്നു (</img> ), തീരദേശ നഗരങ്ങൾ ഡൽഹി സുൽത്താനേറ്റിന്റെ കരിങ്കൊടിക്ക് കീഴിലാണ് (</img> ). [20] [21] [22] 1307-ൽ 'അലാ ഉദ്-ദിൻ ഖൽജി' ദേവഗിരി പിടിച്ചെടുത്തു. വ്യാപാര കപ്പൽ ഇൽഖാനേറ്റിന്റെ പതാക ഉയർത്തുന്നു (</img> ).

1270-കൾ മുതൽ ഉത്തരേന്ത്യയിൽ നിന്നുള്ള മുസ്ലീം സൈന്യത്തിന്റെ (" മ്ലേച്ഛാസ് " അല്ലെങ്കിൽ " തുരുകസ് ") രാമചന്ദ്ര ആക്രമണം നേരിട്ടതായി തോന്നുന്നു, 1278 ലെ ഒരു ലിഖിതത്തിൽ അദ്ദേഹത്തെ "തുർക്കികളുടെ അടിച്ചമർത്തലിൽ നിന്ന് ഭൂമിയെ സുരക്ഷിതമാക്കുന്നതിൽ വലിയ പന്നി " എന്ന് വിളിക്കുന്നു. ചരിത്രകാരനായ പി എം ജോഷി ഇതൊരു പൊങ്ങച്ച അവകാശവാദമായി തള്ളിക്കളയുകയും ഗോവയ്ക്കും ചൗളിനും ഇടയിലുള്ള തീരപ്രദേശത്ത് ചില മുസ്ലീം ഉദ്യോഗസ്ഥരെ താൻ ശിക്ഷിച്ചിരിക്കാമെന്നും സിദ്ധാന്തിക്കുന്നു. [23] 1296-ൽ ഡൽഹി സുൽത്താനേറ്റിലെ അലാ-ഉദ്ദീൻ ഖൽജി ദേവഗിരി വിജയകരമായി ആക്രമിച്ചു . ഉയർന്ന മോചനദ്രവ്യവും വാർഷിക ആദരാഞ്ജലിയും നൽകാമെന്ന വാഗ്ദാനത്തിന് പകരമായി ഖൽജി അത് രാമചന്ദ്രയ്ക്ക് പുനഃസ്ഥാപിച്ചു. [24] എന്നിരുന്നാലും, ഇത് നൽകപ്പെട്ടില്ല, ഖൽജിക്കുള്ള സ്യൂന രാജ്യത്തിന്റെ കുടിശ്ശിക വർദ്ധിച്ചുകൊണ്ടിരുന്നു. 1307-ൽ ഖൽജി മാലിക് കഫൂറിന്റെ നേതൃത്വത്തിൽ ഖ്വാജ ഹാജിയോടൊപ്പം ദേവഗിരിയിലേക്ക് ഒരു സൈന്യത്തെ അയച്ചു. മാൾവയിലെയും ഗുജറാത്തിലെയും മുസ്ലീം ഗവർണർമാരോട് മാലിക് കഫുറിനെ സഹായിക്കാൻ ഉത്തരവിട്ടു. അവരുടെ വലിയ സൈന്യം ദേവഗിരിയിലെ ദുർബലരും പരാജിതരുമായ സൈന്യത്തെ ഏതാണ്ട് ഒരു യുദ്ധവുമില്ലാതെ കീഴടക്കി. രാമചന്ദ്രനെ ഡൽഹിയിലേക്ക് കൊണ്ടുപോയി. ദക്ഷിണേന്ത്യയിലെ ഹിന്ദു രാജ്യങ്ങളെ കീഴടക്കാൻ സഹായിക്കാമെന്ന വാഗ്ദാനത്തിന് പകരമായി ഖൽജി രാമചന്ദ്രയെ ഗവർണറായി പുനഃസ്ഥാപിച്ചു. 1310-ൽ മാലിക് കഫൂർ ദേവഗിരിയിൽ നിന്ന് കാകതീയ രാജ്യത്തിന് നേരെ ആക്രമണം നടത്തി. [25] കാകതീയരിൽ നിന്ന് കൊള്ളയടിച്ച സമ്പത്ത് ഖൽജി സൈന്യത്തിലെ ഫ്രീലാൻസ് സൈനികർക്ക് സാമ്പത്തിക സഹായം നൽകി. [26]

1313-ൽ ദേവഗിരി തിരിച്ചുപിടിക്കാൻ മാലിക് കഫൂറിനെ അയച്ച ഖൽജിയുടെ ആധിപത്യത്തെ രാമചന്ദ്രയുടെ പിൻഗാമിയായ സിംഹന മൂന്നാമൻ വെല്ലുവിളിച്ചു. [27] യുദ്ധത്തിൽ സിംഹന മൂന്നാമൻ കൊല്ലപ്പെടുകയും ഖൽജിയുടെ സൈന്യം ദേവഗിരി കീഴടക്കുകയും ചെയ്തു. 1317-ൽ ഖൽജി സുൽത്താനേറ്റ് ഈ രാജ്യം പിടിച്ചെടുത്തു. വർഷങ്ങൾക്ക് ശേഷം, ഡൽഹി സുൽത്താനേറ്റിലെ തുഗ്ലക്ക് രാജവംശത്തിലെ മുഹമ്മദ് തുഗ്ലക്ക് പിന്നീട് നഗരത്തിന്റെ പേര് ദൗലതാബാദ് എന്ന് പുനർനാമകരണം ചെയ്തു. [28]

ഭരണാധികാരികൾ

[തിരുത്തുക]
രാമചന്ദ്രയുടെ നാണയം (1270–1311). മധ്യ താമരപ്പൂക്കൾ, രണ്ട് ശ്രീ, ശംഖ്, ദേവനാഗരിയിലെ "ശ്രീരാമ" എന്നിവ ഇടതുവശത്ത് സ്റ്റാൻഡേർഡ് മുകളിൽ, ഓരോന്നും ഇൻക്യുസ് ചെയ്തിരിക്കുന്നു

സ്യൂന / യാദവ രാജവംശത്തിലെ ഭരണാധികാരികളിൽ ഉൾപ്പെടുന്നു: [29] [30]

  • ദൃഢപ്രഹര, ആർസി 860–880
  • സ്യൂനചന്ദ്ര, ആർസി 880–900
  • ദാഡിയപ്പ I, rc 900-?
  • ബില്ലാമ I, ആർസി 925
  • രാജുഗി, ആർസി ?–950
  • വഡ്ഡിഗ, ആർസി 950–970
  • ധാദിയാസ, ആർസി 970–985
  • ബില്ലാമ II, ആർസി 985–1005
  • വെസുഗി I, ആർസി 1005–1025
  • ബില്ലാമ III, ആർസി 1025–?
  • വെസുഗി II എന്ന വഡ്ഡിഗ അല്ലെങ്കിൽ യദുഗി, ആർസി ?–1050
  • സ്യൂനചന്ദ്ര II, ആർസി 1050–1085
  • ഐറമ്മദേവ അല്ലെങ്കിൽ എറമ്മദേവ, ആർസി 1085–1105
  • സിംഹരാജ, ആർസി 1105–1120 എന്ന സിംഹാന I (സിംഘാന I എന്നും ലിപ്യന്തരണം ചെയ്യപ്പെടുന്നു)
  • അവ്യക്തരായ ഭരണാധികാരികൾ, rc 1120–1145
  • മല്ലുഗി I, ആർസി 1145–1160
  • അമരഗംഗേയ
  • മല്ലുഗി II എന്ന അമര-മല്ലുഗി
  • കാലിയ-ബല്ലല, ആർസി ?–1175
  • ബില്ലാമ വി, ആർസി 1175–1187

നാണയങ്ങൾ

ദേവഗിരിയിലെ യാദവർ, മഹാദേവ രാജാവിന്റെ നാണയം (1261-1270). വാൾ വലത് പഞ്ച്മാർക്ക് മുകളിൽ ദേവനാഗരിയിലെ മധ്യ താമര, രണ്ട് ശ്രീ, ആന, ശംഖ്, "മഹാദേവ"
  • ബില്ലാമ വി, ആർസി 1187–1191
  • ജൈതുഗി I, ആർസി 1191–1200 അല്ലെങ്കിൽ 1191–1210
  • സിംഹന II, ആർസി 1200–1246 അല്ലെങ്കിൽ 1210–1246
  • കണ്ണറ എന്ന കൃഷ്ണ, ആർസി 1246–1261
  • മഹാദേവ, ആർസി 1261–1270
  • അമ്മാന, ആർസി 1270
  • രാമചന്ദ്ര എന്ന രാമദേവൻ, ആർസി 1271–1308

ഡൽഹി സുൽത്താനേറ്റിലെ ഖൽജി രാജവംശത്തിന്റെ സഹായികളായി

  • രാമചന്ദ്ര, ആർസി 1308–1311
  • ശങ്കരദേവൻ എന്ന സിംഹന മൂന്നാമൻ, ആർസി 1311–1313
  • ഹരപാലദേവ, ആർസി 1313–1317

സാഹിത്യം

[തിരുത്തുക]

മറാത്തി

[തിരുത്തുക]

യാദവ കൊട്ടാരത്തിലെ മന്ത്രിയായിരുന്ന ഹേമാദ്രി, സംസ്‌കൃത പദപ്രയോഗങ്ങളോടെ മറാത്തിയെ ഔപചാരികമാക്കാൻ ശ്രമിച്ചു. [31] രാമചന്ദ്രന്റെ ഭരണകാലത്ത് ഭഗവദ് ഗീതയുടെ മറാത്തി ഭാഷാ വ്യാഖ്യാനമായ ജ്ഞാനേശ്വരി (c. 1290) വിശുദ്ധ കവിയായ ജ്ഞാനേശ്വർ എഴുതി. അഭംഗ എസ് എന്ന ഭക്തിഗാനങ്ങളും അദ്ദേഹം രചിച്ചിട്ടുണ്ട്. സംസ്കൃതത്തിൽ നിന്ന് വിശുദ്ധ ഗീത വിവർത്തനം ചെയ്തുകൊണ്ട് ജ്ഞാനേശ്വർ മറാത്തിക്ക് ഉയർന്ന പദവി നൽകി. യാദവ കാലഘട്ടത്തിൽ മുകുന്ദരാജ മറാത്തി ഭാഷയിലുള്ള തത്ത്വചിന്താ ഗ്രന്ഥങ്ങളായ പരമാമൃത, വിവേകസിന്ധു എന്നിവ രചിച്ചു. [32] യാദവ കാലഘട്ടത്തിന്റെ അവസാനത്തിൽ ഇന്നത്തെ മഹാരാഷ്ട്രയിൽ പ്രാമുഖ്യം നേടിയ മഹാനുഭാവ മതവിഭാഗം മറാത്തിയുടെ ഒരു സാഹിത്യ ഭാഷ എന്ന പദവി ഉയർത്തി. [32] മഹിമഭട്ട ലീലാചരിതം രചിച്ചു, ഈ വിഭാഗത്തിന്റെ സ്ഥാപകനായ ചക്രധരന്റെ ജീവചരിത്രം. ഹേമാദ്രി ( ബ്രാഹ്മണ്യവാദിയായിരുന്നു ) ചക്രധാരയുടെ ജനപ്രീതിയിൽ അസൂയപ്പെട്ടിരുന്നുവെന്നും യാദവ രാജാവായ രാമചന്ദ്ര തന്റെ യോഗശക്തികളാൽ രക്ഷപ്പെട്ട ചക്രധരനെ കൊല്ലാൻ ഉത്തരവിട്ടെന്നും ഗ്രന്ഥം അവകാശപ്പെടുന്നു. അവകാശവാദം സംശയാസ്പദമായ ചരിത്രപരമാണ്. [33]

ഹവേരിയിലെ സിദ്ധേശ്വര ക്ഷേത്രത്തിലെ സ്തംഭത്തിന്റെ അടിത്തട്ടിലുള്ള പഴയ കന്നഡ ലിഖിതം (പതിമൂന്നാം നൂറ്റാണ്ട്) സെയ്‌ന യാദവർ.

നിരവധി കന്നഡ ഭാഷാ ലിഖിതങ്ങളിൽ നിന്ന് വ്യക്തമാകുന്നതുപോലെ, സ്യൂനയുടെ അവസാനം വരെ കന്നഡ യാദവരുടെ കോടതി ഭാഷയായിരുന്നു ( ഉത്ഭവ വിഭാഗം കാണുക). ഭില്ലാമ വിയുടെ രക്ഷാധികാരിയായ ജൈന പണ്ഡിതനായ കമലാഭവ ശാന്തിശ്വരപുരാണം രചിച്ചു. അച്ചണ്ണ 1198-ൽ വർധമാനപുരാണം രചിച്ചു. സിംഹന രണ്ടാമന്റെ രക്ഷാധികാരിയായ അമുഗിദേവൻ നിരവധി വചനങ്ങളോ ഭക്തിഗാനങ്ങളോ രചിച്ചു. പണ്ഡാരപൂരിലെ ചൗന്ദരസ 1300-ൽ ദശകുമാര ചരിതെ രചിച്ചു [34] [35] [36]

സംസ്കൃതം

[തിരുത്തുക]

പഠനത്തിന്റെയും സാഹിത്യത്തിന്റെയും വലിയ രക്ഷാധികാരിയായിരുന്നു സിംഹന . പ്രശസ്ത ജ്യോതിശാസ്ത്രജ്ഞനായ ഭാസ്കരാചാര്യയുടെ കൃതികൾ പഠിക്കുന്നതിനായി അദ്ദേഹം ജ്യോതിശാസ്ത്ര കോളേജ് സ്ഥാപിച്ചു. ഇന്ത്യൻ സംഗീതത്തെക്കുറിച്ചുള്ള ആധികാരിക സംസ്‌കൃത കൃതിയായ സംഗീത രത്നാകര സിംഹനയുടെ ഭരണകാലത്ത് ശാർഗദേവൻ (അല്ലെങ്കിൽ ശ്രംഗദേവൻ) എഴുതിയതാണ്. [37]

ഹേമാദ്രി ചതുർവർഗ ചിന്താമണി എന്ന വിജ്ഞാനകോശ സംസ്‌കൃത കൃതി സമാഹരിച്ചു. അദ്ദേഹത്തിന് ശേഷം അറിയപ്പെടുന്ന ശൈലിയിൽ അദ്ദേഹം നിരവധി ക്ഷേത്രങ്ങൾ നിർമ്മിച്ചതായി പറയപ്പെടുന്നു - ഹേമദപന്തി . [38] വൈദ്യശാസ്ത്രത്തിൽ (മെഡിക്കൽ സയൻസ്) നിരവധി പുസ്തകങ്ങൾ എഴുതിയ അദ്ദേഹം ബജ്റ കൃഷി അവതരിപ്പിക്കുകയും പിന്തുണയ്ക്കുകയും ചെയ്തു. [39]

സ്യൂന കാലഘട്ടത്തിൽ സൃഷ്ടിക്കപ്പെട്ട മറ്റ് സംസ്കൃത സാഹിത്യകൃതികളിൽ ഇവ ഉൾപ്പെടുന്നു:

വാസ്തുവിദ്യ

[തിരുത്തുക]

ഇന്ത്യയിലെ മഹാരാഷ്ട്രയിലെ നാസിക് ജില്ലയിലെ സിന്നാറിൽ സ്ഥിതി ചെയ്യുന്ന 11-12 നൂറ്റാണ്ടിലെ ഒരു ഹിന്ദു ക്ഷേത്രമാണ് ഗോണ്ടേശ്വര ക്ഷേത്രം . ഇത് ഒരു പഞ്ചായത്താന പദ്ധതി അവതരിപ്പിക്കുന്നു; ശിവന് സമർപ്പിച്ചിരിക്കുന്ന ഒരു പ്രധാന ശ്രീകോവിലിനൊപ്പം; കൂടാതെ സൂര്യൻ, വിഷ്ണു, പാർവതി, ഗണേശൻ എന്നിവർക്ക് സമർപ്പിച്ചിരിക്കുന്ന നാല് ഉപക്ഷേത്രങ്ങൾ . സ്യൂന (യാദവ) രാജവംശത്തിന്റെ ഭരണകാലത്താണ് ഗോണ്ടേശ്വർ ക്ഷേത്രം പണികഴിപ്പിച്ചത്, ഇത് 11 [41] ാം നൂറ്റാണ്ടിലോ പന്ത്രണ്ടാം നൂറ്റാണ്ടിലോ ആണ്. [42]

  1. ↑ 1.0 1.1 1.2 A. S. Altekar 1960, p. 524.
  2. ↑ Schwartzberg, Joseph E. (1978). A Historical atlas of South Asia. Chicago: University of Chicago Press. p. 147, map XIV.3 (c). ISBN 0226742210.
  3. ↑ 3.0 3.1 T. V. Mahalingam 1957, p. 137.
  4. ↑ A. S. Altekar 1960, p. 515.
  5. ↑ Cynthia Talbot 2001, p. 211.
  6. ↑ Cynthia Talbot 2001, p. 212.
  7. ↑ Christian Lee Novetzke 2016, p. 316.
  8. ↑ Christian Lee Novetzke 2016, p. 74,86.
  9. ↑ Christian Lee Novetzke 2016, p. x,74.
  10. ↑ A. S. Altekar 1960, p. 522.
  11. ↑ A. S. Altekar 1960, p. 523.
  12. ↑ T. V. Mahalingam 1957, p. 140.
  13. ↑ Eaton, Richard M. (2019-07-25). "Chapter 2, first page". India in the Persianate Age: 1000-1765 (in ഇംഗ്ലീഷ്). Penguin UK. ISBN 978-0-14-196655-7.
  14. ↑ 14.0 14.1 A. S. Altekar 1960, p. 525.
  15. ↑ A. S. Altekar 1960, p. 529.
  16. ↑ T. V. Mahalingam 1957, p. 143.
  17. ↑ A. S. Altekar 1960, p. 538.
  18. ↑ A. S. Altekar 1960, pp. 538–539.
  19. ↑ 19.0 19.1 19.2 A. S. Altekar 1960, p. 551.
  20. ↑ Antiquities from San Thomé and Mylapore. 1936. pp. 264–265.
  21. ↑ Kadoi, Yuka (2010). "On the Timurid flag". Beiträge zur islamischen Kunst und Archäologie. 2: 148. ...helps identify another curious flag found in northern India – a brown or originally sliver flag with a vertical black line – as the flag of the Delhi Sultanate (602-962/1206-1555).
  22. ↑ Beaujard, Philippe (2019). [978-1108424653 The worlds of the Indian Ocean : a global history : a revised and updated translation]. Cambrige University Press. p. Chapter 8. ISBN 978-1-108-42456-1. The sultan captured the Rajput fort of Chitor, in Rājasthān, and in 1310 he subjected most of the Deccan to his power. He took Devagiri – the capital of the Yādava – in 1307 {{cite book}}: Check |url= value (help)
  23. ↑ P. M. Joshi 1966, p. 206.
  24. ↑ Bennett, Mathew (2001). Dictionary of Ancient & Medieval Warfare. Stackpole Books. p. 98. ISBN 0-8117-2610-X.
  25. ↑ Keay, John (2001-05-01). India: A History. Atlantic Monthly Pr. pp. 252–257. ISBN 0-8021-3797-0.
  26. ↑ Eaton, Richard M. (2019-07-25). "Chapter 2". India in the Persianate Age: 1000-1765 (in ഇംഗ്ലീഷ്). Penguin UK. ISBN 978-0-14-196655-7.
  27. ↑ Michell, George (1999-06-10). Architecture and Art of the Deccan Sultanates. Arizona University Press. p. 5. ISBN 0-521-56321-6.
  28. ↑ "Yādava Dynasty" Encyclopædia Britannica.
  29. ↑ A. S. Altekar 1960, pp. 516–551.
  30. ↑ T. V. Mahalingam 1957, pp. 137–152.
  31. ↑ Cynthia Talbot 2001, pp. 211–212.
  32. ↑ 32.0 32.1 Onkar Prasad Verma 1970, p. 266.
  33. ↑ A. V. Narasimha Murthy 1971, p. 32.
  34. ↑ R. Narasimhacharya, p. 68, History of Kannada Literature, 1988, Asian Educational Services, New Delhi, Madras, 1988 ISBN 81-206-0303-6
  35. ↑ Suryanath Kamat 1980, pp. 143–144.
  36. ↑ Sujit Mukherjee, p. 410, p. 247, "Dictionary of Indian Literature One: Beginnings - 1850", 1999, Orient Blackswan, Delhi, ISBN 81 250 1453 5
  37. ↑ Gurinder Singh Mann (2001). The Making of Sikh Scripture. Oxford University Press US. p. 1. ISBN 0-19-513024-3.
  38. ↑ Digambar Balkrishna Mokashi (1987). Palkhi: An Indian Pilgrimage. SUNY Press. p. 37. ISBN 0-88706-461-2.
  39. ↑ Marathyancha Itihaas by Dr. S.G Kolarkar, p.4, Shri Mangesh Prakashan, Nagpur.
  40. ↑ "ITCSRA FAQ on Indian Classical Music". Retrieved 2007-12-11.
  41. ↑ Takeo Kamiya 2003, p. 382.
  42. ↑ Cyril M. Harris 2013, p. 806.

അവലംബം

[തിരുത്തുക]

 

ഗ്രന്ഥസൂചിക

[തിരുത്തുക]

പുറംകണ്ണികൾ

[തിരുത്തുക]
"https://ml.wikipedia.org/w/index.php?title=സ്യൂന_(യാദവ)_രാജവംശം&oldid=3980946" എന്ന താളിൽനിന്ന് ശേഖരിച്ചത്