Jump to content

യൂറോളജി

വിക്കിപീഡിയ, ഒരു സ്വതന്ത്ര വിജ്ഞാനകോശം.
Urologist
Occupation
Occupation type
Specialty
Activity sectors
Medicine, surgery
Description
Education required
Fields of
employment
Hospitals, Clinics

സ്ത്രീ-പുരുഷ മൂത്രനാളി സംവിധാനത്തിന്റെയും പുരുഷ പ്രത്യുത്പാദന, ലൈംഗിക അവയവങ്ങളുടെയും രോഗങ്ങൾ, ശസ്ത്രക്രിയ എന്നിവയിൽ ശ്രദ്ധ കേന്ദ്രീകരിക്കുന്ന വൈദ്യശാസ്ത്ര ശാഖയാണ് യൂറോളജി അഥവാ ജെനിറ്റോയൂറിനറി സർജറി. ഈ രംഗത്തെ വിദഗ്ദരെ യൂറോളജിസ്റ്റ് എന്നറിയപ്പെടുന്നു. യൂറോളജി ഡൊമെയ്നു കീഴിൽ വൃക്ക, അഡ്രീനൽ ഗ്രന്ഥികൾ, യുറീറ്റർ, യൂറിനറി ബ്ലാഡർ, യുറീത്ര, ആൺ പ്രത്യുത്പാദന അവയവങ്ങൾ (വൃഷണം അഥവാ ടെസ്റ്റിസ്, എപിഡിഡൈമിസ്, വാസ് ഡിഫറൻസ്, സെമിനൽ വെസിക്കിൾ, പ്രോസ്റ്റേറ്റ് ഗ്രന്ഥി, ലിംഗം അഥവാ പീനിസ് ) എന്നിവയെ ബാധിക്കുന്ന രോഗങ്ങളുടെ ചികിത്സയുണ്ട്. പുരുഷ ലൈംഗിക പ്രശ്നങ്ങൾ ആയ ഉദ്ധാരണശേഷിക്കുറവ്, ശീഘ്രസ്ഖലനം തുടങ്ങിയ പുരുഷ ലൈംഗിക പ്രശ്നങ്ങളുടെ ചികിത്സയും ഈ വിഭാഗം ചെയ്യുന്നു.

യൂറിനറി റീപ്രൊഡക്റ്റീവ് ട്രാക്റ്റുകൾ പരസ്പരം ബന്ധപ്പെട്ടിരിക്കുന്നതിനാൽ, ഒന്നിന്റെ തകരാറുകൾ പലപ്പോഴും മറ്റൊന്നിനെ ബാധിക്കുന്നു. അതിനാൽ, യൂറോളജിയിൽ കൈകാര്യം ചെയ്യുന്ന അവസ്ഥകളുടെ ഒരു പ്രധാന സ്പെക്ട്രം ജനിറ്റോയൂറിനറി അവസ്ഥകളുടെ ഡൊമെയ്‌നിൽ നിലനിൽക്കുന്നു. മെഡിക്കൽ (അതായത്, ശസ്ത്രക്രിയേതര) അവസ്ഥകളായ മൂത്രനാളി അണുബാധ, ബെനിൻ പ്രോസ്റ്റാറ്റിക് ഹൈപ്പർപ്ലാസിയ എന്നിവയും മൂത്രസഞ്ചി അല്ലെങ്കിൽ പ്രോസ്റ്റേറ്റ് ക്യാൻസർ, വൃക്കയിലെ കല്ലുകൾ, ജന്മനായുള്ള തകരാറുകൾ, ആഘാതം എന്നിവ പോലുള്ള ശസ്ത്രക്രിയാ അവസ്ഥകളുടെ ചികിത്സയും യൂറോളജി കൈകാര്യം ചെയ്യുന്നു.[1]

മിനിമലി ഇൻവേസീവ് റോബോട്ടിക്, ലാപ്രോസ്കോപ്പിക് ശസ്ത്രക്രിയ, ലേസർ സഹായത്തോടെയുള്ള ശസ്ത്രക്രിയകൾ, മറ്റ് സ്കോപ്പ്-ഗൈഡഡ് നടപടിക്രമങ്ങൾ എന്നിവ യൂറോളജിക്കൽ ടെക്നിക്കുകളിൽ ഉൾപ്പെടുന്നു.[2] ഓങ്കോളജി, നെഫ്രോളജി, ഗൈനക്കോളജി, ആൻഡ്രോളജി, പീഡിയാട്രിക് സർജറി, കൊളോറെക്ടൽ സർജറി, ഗ്യാസ്ട്രോഎൻട്രോളജി, എൻ‌ഡോക്രൈനോളജി എന്നിവയുമായി യൂറോളജി ബന്ധപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു.

ഫിസിഷ്യൻ‌മാർ‌ക്ക്, ഉള്ളതിൽ ഏറ്റവും മത്സരമുള്ളതും വളരെയധികം ആവശ്യപ്പെടുന്നതുമായ ശസ്ത്രക്രിയാ സ്പെഷ്യാലിറ്റികളിൽ ഒന്നാണ് യൂറോളജി.[3][4]

വൈദ്യശാസ്ത്രത്തിൽ പൊതു ബിരുദം പൂർത്തിയാക്കിയ ശേഷം യൂറോളജി മേഖലയിൽ വിദഗ്ധരായ ഡോക്ടർമാരാണ് യൂറോളജിസ്റ്റുകൾ. ഒരു റെസിഡൻസി പ്രോഗ്രാം വിജയകരമായി പൂർത്തിയാക്കിയ ശേഷം, നിരവധി യൂറോളജിസ്റ്റുകൾ 12 മുതൽ 36 മാസം വരെ നീണ്ടുനിൽക്കുന്ന ഒരു ഫെലോഷിപ്പിലൂടെ ഏതെങ്കിലും ഉപമേഖലയിൽ കൂടുതൽ വിപുലമായ പരിശീലനം നേടുന്നു. ഉപവിഭാഗങ്ങളിൽ യൂറോളജിക് സർജറി, യൂറോളജിക് ഓങ്കോളജി, യൂറോളജിക് ഓങ്കോളജിക്കൽ സർജറി, എൻ‌ഡ്യൂറോളജി, എൻ‌ഡ്യൂറോളജിക് സർജറി, യുറോജൈനോളജി, യുറോജൈനോളജിക് സർജറി, റീകൺസ്ട്രക്റ്റീവ് യൂറോളജിക് സർജറി (ഒരു തരം പുനർ‌നിർമ്മിത ശസ്ത്രക്രിയ), മിനിമം-ഇൻ‌വേസിവ് യൂറോളജിക് സർജറി, പീഡിയാട്രിക് യൂറോളജി സർജറി, ട്രാൻസ്പ്ലാൻറ് യൂറോളജി എന്നിവ ഉൾപ്പെടാം.

പദോൽപ്പത്തി

[തിരുത്തുക]

മൂത്രം എന്നർഥം വരുന്ന ഗ്രീക്ക് വാക്ക് οὖρον ഓറോൺ, പഠനം എന്നർഥം വരുന്ന -λογία -ലോജിയ എന്നീ വാക്കുകൾ ചേർന്നാണ് യൂറോളജി എന്ന വാക്ക് ഉണ്ടായത്.

ഉപവിഭാഗങ്ങൾ

[തിരുത്തുക]

പല അവയവങ്ങളുടെയും ഫിസിയോളജിക്കൽ സിസ്റ്റങ്ങളുടെയും പരിചരണം ഉൾക്കൊള്ളുന്ന ഒരു മെഡിക്കൽ വിഭാഗം എന്ന നിലയിൽ, യൂറോളജി നിരവധി ഉപവിഭാഗങ്ങളായി വിഭജിക്കാം. രോഗികളുടെ പരിചരണത്തിലും ക്ലിനിക്കൽ ഗവേഷണത്തിലും മികവ് പുലർത്തുന്ന നിരവധി വലിയ അക്കാദമിക് കേന്ദ്രങ്ങളിലും സർവകലാശാല ആശുപത്രികളിലും, യൂറോളജിസ്റ്റുകൾ പലപ്പോഴും ഒരു പ്രത്യേക ഉപവിഷയത്തിൽ പ്രത്യേക ശ്രദ്ധ പുലർത്തുന്നു.

എൻ‌ഡോ യൂറോളജി

[തിരുത്തുക]

മൂത്രനാളിയിലെ ക്ലോസ്ഡ് മാനിപ്പുലേഷൻ കൈകാര്യം ചെയ്യുന്ന യൂറോളജിയുടെ ശാഖയാണ് എൻ‌ഡോ യൂറോളജി. [5] മിനിമലി ഇൻവേസീവ് യൂറോളജിക് ശസ്ത്രക്രിയാ രീതികൾ ഉൾപ്പെടുത്തി ഇത് വളർന്നുവന്നു. ഓപ്പൺ സർജറിക്ക് വിരുദ്ധമായി, ചെറിയ ക്യാമറകളും മൂത്രനാളിയിൽ തിരുകിയ ഉപകരണങ്ങളും ഉപയോഗിച്ചാണ് എൻ‌ഡോയൂറോളജി നടത്തുന്നത്. എൻ‌ഡോയൂറോളജിയുടെ മൂലക്കല്ലാണ് ട്രാൻ‌സ് യുറീത്രൽ ശസ്ത്രക്രിയ. പ്രോസ്റ്റേറ്റ് ശസ്ത്രക്രിയ, യുറോതീലിയത്തിന്റെ ട്യൂമറുകളുടെ ശസ്ത്രക്രിയ, മൂത്ര കല്ല് ശസ്ത്രക്രിയ, ലളിതമായ മൂത്രനാളി പ്രക്രിയകൾ എന്നിവ ഇതിലുണ്ട്. അടുത്തിടെ, ലാപ്രോസ്കോപ്പി, റോബോട്ടിക്സ് എന്നിവയുടെ കൂട്ടിച്ചേർക്കൽ യൂറോളജിയുടെ ഈ ശാഖയെ കൂടുതൽ വിഭജിച്ചു.

ലാപ്രോസ്കോപ്പി

[തിരുത്തുക]

യൂറോളജിയുടെ അതിവേഗം വികസിച്ചുകൊണ്ടിരിക്കുന്ന ശാഖയാണ് ലാപ്രോസ്കോപ്പി. ഇത് ചില ഓപ്പൺ ശസ്ത്രക്രിയാ രീതികൾ മാറ്റിസ്ഥാപിക്കുകയും ചെയ്തു. പ്രോസ്റ്റേറ്റ്, വൃക്ക, യൂറിറ്റർ എന്നിവയുടെ റോബോട്ട് സഹായത്തോടെയുള്ള ശസ്ത്രക്രിയ ഈ മേഖലയെ വികസിപ്പിക്കുന്നു. ഇന്ന്, യുണൈറ്റഡ് സ്റ്റേറ്റ്സിലെ പല പ്രോസ്റ്റാറ്റെക്ടോമികളും റോബോട്ടിക് സഹായത്തോടെയാണ്. എന്നിരുന്നാലും, ഇത് വിവാദങ്ങൾ സൃഷ്ടിച്ചു, കാരണം റോബോട്ടിക്സ് ശസ്ത്രക്രിയയുടെ ചെലവ് വളരെയധികം വർദ്ധിപ്പിക്കുകയും അധിക ചെലവിന് ആനുപാതികമായി രോഗിക്ക് പ്രയോജനം ഉണ്ടാകാനും ഉണ്ടാകാതിരിക്കാനും സാധ്യതയുണ്ട് എന്ന് വിലയിരുത്തലുണ്ടായി. മാത്രമല്ല, റോബോട്ടിക് ഉപകരണങ്ങളുടെ നിലവിലെ (2011) വിപണി ഒരു കോർപ്പറേഷന്റെ കുത്തകയാണ് [6] ഇത് ചെലവ്-ഫലപ്രാപ്തി വിവാദത്തിന് കൂടുതൽ ഊന്നൽ നൽകുന്നു.

യൂറോളജിക് ഓങ്കോളജി

[തിരുത്തുക]

പ്രോസ്റ്റേറ്റ്, അഡ്രീനൽ ഗ്രന്ഥികൾ, മൂത്രസഞ്ചി, വൃക്ക, മൂത്രനാളി, വൃഷണങ്ങൾ, ലിംഗം, എന്നിവയെയും ആ പ്രദേശങ്ങളിലെ ചർമ്മം, സബ്ക്യൂട്ടേനസ് ടിഷ്യു, പേശി, ഫാസിയ എന്നിവയെയും ബാധിക്കുന്ന ക്യാൻസറുകളെയും മറ്റ് മാരകമായ ജനിതക രോഗങ്ങളുടെയും ശസ്ത്രക്രിയാ ചികിത്സയിൽ യൂറോളജിക് ഓങ്കോളജി ശ്രദ്ധിക്കുന്നു. ചികിത്സാ തരം (ശസ്ത്രക്രിയ അല്ലെങ്കിൽ മെഡിക്കൽ) അനുസരിച്ച് ഒരു യൂറോളജിസ്റ്റ് അല്ലെങ്കിൽ ഗൈനക്കോളജിസ്റ്റാണ് ജെനിറ്റോയൂറിനറി ക്യാൻസറിന്റെ ചികിത്സ നിയന്ത്രിക്കുന്നത്. പാശ്ചാത്യ രാജ്യങ്ങളിലെ മിക്ക യൂറോളജിക് ഗൈനക്കോളജിസ്റ്റുകളും ശസ്ത്രക്രിയാ മാനേജ്മെന്റിന് അനുയോജ്യമായ യൂറോളജിക് ക്യാൻസറുകൾ കൈകാര്യം ചെയ്യുന്നതിന് മിനിമലി ഇൻവേസീവ് രീതികൾ (ലാപ്രോസ്കോപ്പി അല്ലെങ്കിൽ എൻ‌ഡ്യൂറോളജി, റോബോട്ടിക് സഹായത്തോടെയുള്ള ശസ്ത്രക്രിയ) ഉപയോഗിക്കുന്നു.

ന്യൂറോയൂറോളജി

[തിരുത്തുക]

ന്യൂറോയൂറോളജി ജനിതകവ്യവസ്ഥയെ നാഡീവ്യവസ്ഥ നിയന്ത്രിക്കുന്നതിനെക്കുറിച്ചും അസാധാരണമായ മൂത്രമൊഴിക്കുന്നതിനെക്കുറിച്ചും ആശങ്കപ്പെടുന്നു. ന്യൂറോളജിക്കൽ വൈകല്യങ്ങളായ സ്ട്രോക്ക്, മൾട്ടിപ്പിൾ സ്ക്ലിറോസിസ്, പാർക്കിൻസൺസ് രോഗം, സുഷുമ്‌നാ നാഡി പരിക്ക് എന്നിവ ലോവർ യൂറിനറി ട്രാക്റ്റ് തടസ്സപ്പെടുത്തുകയും യൂറിനറി ഇൻകോണ്ടിനൻസ്, ഡിട്രൂസർ ഓവർ ആക്റ്റിവിറ്റി, ഡിട്രൂസർ സ്പിൻ‌ക്റ്റർ ഡിസൈനെർജിയ തുടങ്ങിയ അവസ്ഥകൾക്ക് കാരണമാവുകയും ചെയ്യും . ന്യൂറോറോളജിയിൽ യുറോഡൈനാമിക് പഠനങ്ങൾ ഒരു പ്രധാന ഡയഗ്നോസ്റ്റിക് പങ്ക് വഹിക്കുന്നു. നാഡീവ്യവസ്ഥയുടെ തകരാറുകൾക്കുള്ള തെറാപ്പിയിൽ പിത്താശയത്തിന്റെ ക്ലീൻ ഇൻ്റർമിറ്റൻ്റ് സെൽഫ് കത്തീറ്ററൈസേഷൻ, ആന്റികോളിനെർജിക് മരുന്നുകൾ, ബോട്ടുലിനം ടോക്സിൻ പിത്താശയ ഭിത്തിയിലേക്ക് കുത്തിവയ്ക്കൽ, സാക്രൽ ന്യൂറോമോഡുലേഷൻ പോലുള്ള നൂതനവും സാധാരണ ഉപയോഗിക്കുന്നതുമായ ചികിത്സകൾ എന്നിവ ഉൾപ്പെടുന്നു.

പീഡിയാട്രിക് യൂറോളജി

[തിരുത്തുക]

പീഡിയാട്രിക് യൂറോളജി കുട്ടികളിലെ യൂറോളജിക് തകരാറുകളെ ചികിത്സിസിക്കുന്നതിൽ ശ്രദ്ധ കേന്ദ്രീകരിച്ചിരിക്കുന്ന യൂറോോളജി ഉപവിഭാഗമാണ്. അത്തരം വൈകല്യങ്ങളിൽ ക്രിപ്റ്റോർചിഡിസം, ജെനിറ്റോയൂറിനറി ട്രാക്റ്റിൻ്റെെ ജന്മനായുള്ള തകരാറുകൾ, എൻ‌യുറസിസ്, അവികസിത ജനനേന്ദ്രിയം, വെസിക്കോറെറൽ റിഫ്ലക്സ് എന്നിവ ഉൾപ്പെടുന്നു .

ആൻഡ്രോളജി

[തിരുത്തുക]

പുരുഷ ആരോഗ്യം, പ്രത്യേകിച്ച് പുരുഷ പ്രത്യുത്പാദന വ്യവസ്ഥയുടെ പ്രശ്നങ്ങൾ, പ്രോസ്റ്റേറ്റ് ക്യാൻസർ, പുരുഷ ഫെർട്ടിലിറ്റി പ്രശ്നങ്ങൾ, പുരുഷ പ്രത്യുത്പാദന വ്യവസ്ഥയുടെ ശസ്ത്രക്രിയ തുടങ്ങിയ പുരുഷന്മാർക്ക് മാത്രമുള്ള യൂറോളജിക്കൽ പ്രശ്നങ്ങൾ കൈകാര്യം ചെയ്യുന്ന മെഡിക്കൽ സ്പെഷ്യാലിറ്റിയാണ് ആൻഡ്രോളജി. സ്ത്രീകളുടെ ആരോഗ്യത്തിന്, പ്രത്യേകിച്ച് പ്രത്യുൽപാദന, യൂറോളജിക് ആരോഗ്യത്തിന് പ്രത്യേകമായിട്ടുള്ള മെഡിക്കൽ പ്രശ്നങ്ങൾ കൈകാര്യം ചെയ്യുന്ന ഗൈനക്കോളജിക്ക് സമാനമായി പുരുഷന്മാർക്കുള്ള ചികിത്സയാണ് ഇത്.

റീകൺസ്ട്രക്റ്റീവ് യൂറോളജി

[തിരുത്തുക]

പുരുഷ യൂറോളജിയുടെ വളരെ സവിശേഷമായ ഒരു മേഖലയാണ് റീകൺസ്ട്രക്റ്റീവ് യൂറോളജി. ഇത് ജനിറ്റോയൂറിനറി ട്രാക്റ്റിൻ്റെ ഘടനയും പ്രവർത്തനവും പുനസ്ഥാപിക്കുന്നു. പ്രോസ്റ്റേറ്റ് നടപടിക്രമങ്ങൾ, പൂർണ്ണമോ ഭാഗികമോ ആയ ഹിസ്റ്റെറക്ടമികൾ, മുറിവ് (വാഹനാപകടങ്ങൾ, വെടിയേറ്റ മുറിവുകൾ, വ്യാവസായിക അപകടങ്ങൾ മുതലായവ), രോഗം, തടസ്സങ്ങൾ (ഉദാ. മൂത്രസഞ്ചി, മൂത്രാശയം, വൃക്കയിൽ നിന്ന് മൂത്രസഞ്ചിയിലേക്ക് നയിക്കുന്ന ട്യൂബുകൾ, ജനനേന്ദ്രിയം എന്നിവ പുനർനിർമ്മിക്കുന്നത് ഉദാഹരണങ്ങളാണ്.

ഫീമെയിൽ യൂറോളജി

[തിരുത്തുക]

സ്ത്രീകളെ ബാധിക്കുന്ന ഓവർ ആക്റ്റീവ് ബ്ലാഡർ, പെൽവിക് ഓർഗൻ പ്രൊലാപ്സ്, യൂറിനറി ഇൻകോണ്ടിനൻസ് എന്നിവ കൈകാര്യം ചെയ്യുന്ന യൂറോളജിയുടെ ഒരു ശാഖയാണ് ഫീമെയിൽ യൂറോളജി. ഈ ഡോക്ടർമാരിൽ പലരും മുകളിൽ സൂചിപ്പിച്ചതുപോലെ ന്യൂറോളജി, റീകൺസ്ട്രക്റ്റീവ് യൂറോളജി എന്നിവ പരിശീലിക്കുന്നു. ഫീമെയിൽ യൂറോളജിസ്റ്റുകൾ (അവരിൽ പലരും പുരുഷന്മാരാണ്) 5–6 വർഷത്തെ യൂറോളജി റെസിഡൻസി പൂർത്തിയാക്കിയ ശേഷം 1–3 വർഷത്തെ ഫെലോഷിപ്പ് പൂർത്തിയാക്കുന്നു. [7] നാലുവർഷത്തെ ഒബി‌ജി‌എൻ റെസിഡൻസിക്ക് ശേഷം മൂന്നുവർഷത്തെ ഫെലോഷിപ്പ് നടത്തിയ ഗൈനക്കോളജിയിലെ യൂറോഗൈനക്കോളജിസ്റ്റുകളുമായി ഫീമെയിൽ യൂറോളജിസ്റ്റുകളുടെ പരിശീലന മേഖല വളരെയധികം ഓവർലാപ്പ് ചെയ്യുന്നു.

കോവിഡ് 19 പാൻഡെമിക്കിലെ യൂറോളജി

[തിരുത്തുക]

കോവിഡ്-19 പാൻഡെമിക് സമയത്ത്, ലോകമെമ്പാടുമുള്ള യൂറോളജി സേവനങ്ങൾ ബാധിത രാജ്യങ്ങളിലും പ്രദേശങ്ങളിലും താൽക്കാലികമായി നിർത്തിവച്ചു. ഇന്റർനാഷണൽ അസോസിയേഷനുകളും ( യൂറോപ്യൻ അസോസിയേഷൻ ഓഫ് യൂറോളജി, ന്യൂസിലാന്റ്, ഓസ്‌ട്രേലിയ അസോസിയേഷൻ ഓഫ് യൂറോളജി ) സർവകലാശാലകളിൽ നിന്നുള്ള യൂറോളജി വിഭാഗങ്ങളും ( ക്ലീവ്‌ലാന്റ് ക്ലിനിക്കും മറ്റുള്ളവരും) പാൻഡെമിക് സമയത്ത് മുൻഗണന നൽകേണ്ടതും അല്ലാത്തതും ആയ യുറോളജിക്കൽ നടപടിക്രമങ്ങളെക്കുറിച്ച് മാർഗ്ഗനിർദ്ദേശങ്ങളും ശുപാർശകളും നൽകിയിട്ടുണ്ട്. അത്തരം ശുപാർശകൾ സംഗ്രഹിച്ച് യൂറോപ്യൻ ജേണൽ യൂറോളജി ഫോക്കസിൽ സിസ്റ്റമാറ്റിക് അവലോകനം പ്രസിദ്ധീകരിച്ചു. [8]

യൂറോളജിക്കൽ വിഷയങ്ങളുടെ പട്ടിക

[തിരുത്തുക]

അവലംബം

[തിരുത്തുക]
  1. "Urology". American Medical Association. Retrieved 28 April 2020.
  2. Marks AJ; Teichman JM (2007). "Lasers in clinical urology: State of the art and new horizons". World Journal of Urology. 25 (3): 227–233. doi:10.1007/s00345-007-0163-x. PMID 17393172.
  3. Ahmed K; Jawad M; Dasgupta P; Darzi A; et al. (2010). "Assessment and maintenance of competence in urology". Nat Rev Urol. 7 (7): 403–13. doi:10.1038/nrurol.2010.81. PMID 20567253.
  4. "Facts: Applicants, Matriculants, Enrollment, Graduates, MD/PhD, and Residency Applicants Data - Data and Analysis". AAMC. Retrieved 2013-09-01.
  5. "Website of the Endourologic Society". Endourology.org. Retrieved 2013-09-01.
  6. "Intuitive Surgical, Inc". Intuitivesurgical.com. Retrieved 2013-09-01.
  7. http://sufuorg.com/Professional-Resources/Fellowships/Fellowship-Programs.aspx
  8. Heldwein, Flavio Lobo; Loeb, Stacy; Wroclawski, Marcelo Langer; Sridhar, Ashwin Narasimha; Carneiro, Arie; Lima, Fabio Sepulveda; Teoh, Jeremy Yuen-Chun (2020-06-05). "A Systematic Review on Guidelines and Recommendations for Urology Standard of Care During the COVID-19 Pandemic". European Urology Focus (in ഇംഗ്ലീഷ്). 0 (0). doi:10.1016/j.euf.2020.05.020. ISSN 2405-4569. PMID 32532703.
"https://ml.wikipedia.org/w/index.php?title=യൂറോളജി&oldid=4080506" എന്ന താളിൽനിന്ന് ശേഖരിച്ചത്