വിജയനഗര വാസ്തുവിദ്യ

ഹംപിയിലെ വിരൂപാക്ഷക്ഷേത്രത്തിന്റെ പ്രധാന പ്രവേശന ഗോപുരം

കർണാടകയിലെ തുംഗഭദ്രാനദിക്കരയിലുള്ള വിജയനഗരം ആസ്ഥാനമാക്കി ദക്ഷിണേന്ത്യയിൽ നിലനിന്ന സാമ്രാജ്യമാണ് വിജയനഗര സാമ്രാജ്യം.സംഗമ, ശലുവ, തുളുവ , അരവിഡു എന്നിങ്ങനെ നാലു രാജവംശങ്ങൾ വിജയനഗരം ഭരിച്ചു. ഇവരുടെ കാലഘട്ടത്തിൽ (ക്രി.വ.1336 - 1565) വികസിച്ചുവന്ന വാസ്തുശൈലിയാണ് വിജയനഗര വാസ്തുവിദ്യ((കന്നഡ: ವಿಜಯನಗರ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ)). ക്ഷേത്രങ്ങൾ, കൊട്ടാരങ്ങൾ, സ്മാരകങ്ങൾ തുടങ്ങി അനവധി നിർമിതികൾ ഇവർ ദക്ഷിണേന്ത്യയൊട്ടാകെ പണിതുയർത്തി. ഇവയിൽ അധികവും തലസ്ഥാനനഗരിയായ വിജയനഗരത്തിലാണുള്ളത്(ഇന്നത്തെ ഹംപി). ഇന്ന് ഹംപിയിലെ സ്മാരക സമുച്ചയം ഒരു ലോകപൈതൃകകേന്ദ്രം കൂടിയാണ്.

പുതിയ ക്ഷേത്രങ്ങൾ നിർമ്മിക്കുന്നത് കൂടാതെ നിലവിലുള്ള ക്ഷേത്രങ്ങൾ പുനഃരുദ്ധരിക്കുന്നതിലും, മോടിപ്പിടിപ്പിക്കുന്നതിലും വിജയനഗര രാജാക്കന്മാർ ശ്രദ്ധാലുക്കളായിരുന്നു. വിജയനഗര സാമ്രാജ്യത്തിന്റെ ആവിർഭാവത്തിനും മുൻപേ തന്നെ വിജയനഗരം(ഹംപി) പ്രശസ്തമായ ഒരു പ്രാർഥനാകേന്ദ്രമായിരുന്നു.

ഹംപി നഗരത്തിലായ് ഇന്ന് നൂറുകണക്കിന് സ്മാരകങ്ങൾ അവശേഷിക്കുന്നുണ്ട്. ഇവയിൽ 56 എണ്ണത്തെ യുനെസ്കോ സംരക്ഷിത സ്മാരകങ്ങളുടെ ഗണത്തിലേക്ക് ഉയർത്തിയിട്ടുണ്ട്. 654 എണ്ണത്തെ കർണാടകസർക്കാർ സംരക്ഷിത സ്മാരകമായ് പ്രഖ്യാപിച്ചിരിക്കുന്നു. ഇനിയും സംരക്ഷിതസ്മാരകങ്ങളുടെ പട്ടികയിൽ ഉൾപ്പെടാത്ത സ്മാരകങ്ങൾ ഇവിടെയുണ്ട്.

ഇതും കാണുക

• Vijayanagara
• Hampi
• Lepakshi
• Srikalahasti
• Vijayanagar Empire

ചിത്രശാല

• 
  വിരൂപാക്ഷക്ഷേത്രത്തിലെ ഒരു തൂൺ മണ്ഡപം
• 
  വീരഭദ്ര ക്ഷേത്രം, ലേപാക്ഷി
• 
  mantapa with Hippogryphs Melkote
• 
  മേലുക്കോട്ട് എന്ന സ്ഥലത്തെ കല്യാണ മണ്ഡപം

പുറത്തേക്കുള്ള കണ്ണികൾ

• Incredible India Hampi Guide Archived 2010-11-11 at the Wayback Machine.
• Dr. Suryanath U. Kamat, A Concise history of Karnataka from pre-historic times to the present, Jupiter books, MCC, Bangalore, 2001 (Reprinted 2002) OCLC: 7796041
• Hampi, A Travel Guide, Department of Tourism, India, Good Earth publication, New Delhi 2003 ISBN 81-87780-17-7
• New Light on Hampi, Recent research in Vijayanagara, edited by John M. Fritz and George Michell, MARG, 2001, ISBN 81-85026-53-X
• History of Karnataka, Arthikaje Archived 2006-11-04 at the Wayback Machine.
• Temples of Karnataka, Dr. Jyotsna Kamat
• Architecture of Indian Subcontinent, Takeyo Kameya Archived 2015-05-02 at the Wayback Machine.
• TempleNet:Temples of India
• www.Hampi.in: A website with photographs, descriptions and the site maps of the Hampi ruins.