താരാസ് ബൾബ
| Taras Bulba | |
|---|---|
| by Mykola Lysenko | |
 Russian stamp depicting the title hero and its creator Nikolai Gogol (left) | |
| Librettist | Mykhailo Starytsky |
| Language | Ukrainian |
| Based on | Taras Bulba by Nikolai Gogol |
| Premiere | 1955 (present-day version) Kiev Opera House |
ഉക്രേനിയൻ സംഗീതജ്ഞനായ മിക്കോള ലിസെങ്കോയുടെ നാല് അങ്കങ്ങളുള്ള ഒരു ഓപ്പറയാണ് താരാസ് ബുൾബ. ഉക്രൈൻകാരൻ കൂടിയായ വിശ്രുത റഷ്യൻ സാഹിത്യകാരൻ നിക്കോളായ് ഗോഗോളിന്റെ താരാസ് ബുൾബ എന്ന റൊമാന്റിക് നോവെല്ലയുടെ സംഗീതാവിഷ്കാരമാണ് ഈ ഓപ്പറ. ഇതിന്റെ സാഹിത്യ രചന (ലിബ്രെറ്റോ) നിർവഹിച്ചിരിക്കുന്നത് ഉക്രേനിയൻ കവിയും നാടക രചയിതാവും ലിസെങ്കോയുടെ കസിനുമായ മിഖൈലോ സ്റ്റാറിത്സ്കി ആണ്. പോളണ്ടുകാർക്കെതിരെ പോരാടുന്ന കൊസാക്കുകാരായ സ്വന്തം ജനതയെ ഒറ്റിക്കൊടുത്തതിന് തന്റെ മകനെ കൊല്ലുന്ന താരാസ് ബുൾബയെന്ന പിതാവിന്റെ വീരേതിഹാസമാണ് ഇതിന്റെ ഇതിവൃത്തം.[1]
1912-ൽ സംഗീതജ്ഞനായ ലിസെങ്കോ മരണപ്പെടുന്നതുവരെയും അവതരിപ്പിക്കപ്പെടുകയോ പുനഃസംശോധന നടത്തുകയോ ചെയ്യാതെ ഉപേക്ഷിക്കപ്പെട്ട ഓപ്പറ പിന്നീട് 1924-ലാണ് ആദ്യമായി പ്രദർശനസജ്ജമായത്. 1930-കളിലും 1950-കളിലും പുനഃസംശോധനം ചെയ്യപ്പെട്ട പതിപ്പുകളെ അടിസ്ഥാനമാക്കിയുള്ളതാണ് നിലവിലുള്ള ഓപ്പറ.
പ്രകടന ചരിത്രം
[തിരുത്തുക]ലൈസെങ്കോ 1880-1891 കാലഘട്ടത്തിൽ താരാസ് ബൾബയിൽ പ്രവർത്തിച്ചു[2] എന്നാൽ പ്രകടനത്തിന് ഉക്രേനിയൻ ഉപയോഗിക്കണമെന്ന അദ്ദേഹത്തിന്റെ നിർബന്ധമാണ് അദ്ദേഹത്തിന്റെ ജീവിതകാലത്ത് ഏതുനിലയിലും നിർമ്മാണം തടഞ്ഞത്. ഉക്രേനിയൻ സംസ്കാരത്തെ യൂറോപ്യൻ നിലവാരത്തിലേക്ക് ഉയർത്താൻ അദ്ദേഹം ഉദ്ദേശിച്ചിരുന്നു, ഓപ്പറ വിവർത്തനം ചെയ്യാൻ അദ്ദേഹം വിസമ്മതിച്ചു. [3]
പതിനേഴാം നൂറ്റാണ്ടിലെ കോസാക്ക് നേതാവ് വോവ്ഗുര ലിസിന്റെ പിൻഗാമിയായിരുന്നു ലൈസെങ്കോ, അതിനാൽ താരാസ് ബുൾബയുടെ കഥയ്ക്ക് അദ്ദേഹത്തിന് പ്രത്യേക പ്രാധാന്യം ഉണ്ടായിരുന്നിരിക്കാം.[4] അത് പൂർത്തിയാക്കിയതിന് തൊട്ടുപിന്നാലെ അദ്ദേഹം പ്യോട്ടർ ഇലിച്ച് ചൈക്കോവ്സ്‌കിക്ക് സ്കോർ നൽകി, "ഓപ്പറ മുഴുവനും ശ്രദ്ധയോടെ ശ്രവിക്കുകയും, ഇടയ്‌ക്കിടെ അംഗീകാരവും ആദരവും പ്രകടിപ്പിക്കുകയും ചെയ്തു. ദേശീയ, ഉക്രേനിയൻ സ്പർശനങ്ങൾ ഏറ്റവും ഉജ്ജ്വലമായ ഭാഗങ്ങൾ അദ്ദേഹത്തിന് പ്രത്യേകിച്ചും ഇഷ്ടപ്പെട്ടു. .. ചൈക്കോവ്സ്കി ലൈസെങ്കോയെ ആശ്ലേഷിക്കുകയും അദ്ദേഹത്തിന്റെ കഴിവുള്ള രചനയെ അഭിനന്ദിക്കുകയും ചെയ്തു."
ഓപ്പറയുടെ ഇന്നത്തെ രൂപത്തിന്റെ ചരിത്രം സങ്കീർണ്ണമാണ്. ഒരു പിയാനോ സ്കോർ 1913-ൽ പ്രസിദ്ധീകരിച്ചു. എന്നാൽ കമ്പോസറുടെ യഥാർത്ഥ ഓർക്കസ്ട്രേഷൻ നഷ്ടപ്പെട്ടു. 1914-ൽ റെയ്‌നോൾഡ് ഗ്ലിയറുടെ ബാറ്റണിന്റെ കീഴിൽ കിയെവിൽ നടന്ന ഒരു കച്ചേരിയിലാണ് നാലാമത്തെ ആക്ടിന്റെ ആമുഖം ആദ്യമായി നൽകിയത്.[5] ഫുൾ ഓപ്പറയുടെ ആദ്യ പ്രകടനം 1924 ൽ ഖാർകിവിൽ നടന്നു. ഇത് വിജയിച്ചില്ലെങ്കിലും, കിയെവ് (1927), ടിബിലിസി (1930) എന്നിവിടങ്ങളിൽ മികച്ച സ്വീകാര്യത ലഭിച്ച മറ്റ് നിർമ്മാണങ്ങൾ നടത്തി. ഇത് സൃഷ്ടിയുടെ പുനരവലോകനം എന്ന ആശയം സൃഷ്ടിച്ചു. ഇത് 1937-ൽ മാക്‌സിം റൈൽസ്‌കി (ടെക്‌സ്‌റ്റ്), ലൈസെങ്കോയുടെ ശിഷ്യനായ ലെവ്‌കോ റെവുത്‌സ്‌കി (സംഗീതം), ബോറിസ് ലിയാറ്റോഷിൻസ്‌കി (ഓർക്കസ്ട്രേഷൻ) എന്നിവർ മോസ്‌കോയിൽ അവതരിപ്പിച്ചു. ഈ പതിപ്പ് ലിസെങ്കോയുടെ ഉദ്ദേശ്യങ്ങളിൽ നിന്ന് വളരെ അകലെയാണെന്ന വിമർശനം നേരിട്ടു. രണ്ടാം ലോകമഹായുദ്ധത്തിനുശേഷമാണ് അതേ മൂവരും ഇന്നത്തെ പെർഫോമിംഗ് പതിപ്പ് നിർമ്മിച്ചത്. അത് 1955-ൽ കിയെവിൽ പ്രദർശിപ്പിച്ചു. ഓപ്പറ കീവ് ഓപ്പറ ഹൗസിന്റെ റിപ്പർട്ടറിയിൽ അവശേഷിക്കുന്നു. ഇത് വിദേശത്ത് വീസ്ബാഡനിലും ( 1982), ഡ്രെസ്ഡൻ (1987), സാഗ്രെബ് (1988) എന്നിവിടങ്ങളിലും ഓപ്പറ അവതരിപ്പിച്ചിട്ടുണ്ട് .[6] ഓപ്പറ ഹൗസ് പരമ്പരാഗതമായി കീവിലെ ഓരോ ഓപ്പററ്റിക് സീസണിന്റെ അവസാനത്തിലും ഓപ്പറ അവതരിപ്പിക്കുന്നു.
സംഗീതസംവിധായകന് സൃഷ്ടിയുടെ പ്രകടനത്തിൽ കേട്ടതിനുശേഷം ഒരിക്കലും ക്രമീകരിക്കാൻ കഴിഞ്ഞില്ല എന്ന വസ്തുതയിലേക്ക് സൃഷ്ടിയുടെ ഘടനാപരമായ വൈകല്യങ്ങൾ ഒരു വലിയ പരിധിവരെ അതിന്റെ ചരിത്രത്തിന്റെ അനന്തരഫലമായിരിക്കാം. സംഗീതസംവിധായകന്റെ മുൻകാല കൃതികളായ നതാൽക്ക പോൾട്ടാവ്ക, ഉട്ടോപ്ലെന എന്നിവയിൽ ഓപ്പറ ഒരു വലിയ മുന്നേറ്റം അടയാളപ്പെടുത്തുന്നു. അതിന്റെ നാടോടിക്കഥകളും ദേശീയ ഘടകങ്ങളും തുടർച്ചയായ സംഗീത ചട്ടക്കൂടിൽ വളരെ അടുത്ത് സംയോജിപ്പിച്ചിരിക്കുന്നു. ഇത് ചൈക്കോവ്സ്കിയോടുള്ള കടപ്പാട് വ്യക്തമായി കാണിക്കുന്നു. എന്നാൽ ലിബ്രെറ്റോയുടെ എപ്പിസോഡിക് സ്വഭാവം (സോവിയറ്റ് കാലഘട്ടത്തിൽ അതിന്റെ പുനരവലോകന വേളയിൽ ഒരു പരിധിവരെ രാഷ്ട്രീയ പരിഗണനകൾ കാരണമായിരിക്കാം) ഗുരുതരമായ ഒരു പ്രശ്നമാണ്. നൃത്തങ്ങൾക്കും ദേശഭക്തി ഘോഷയാത്രകൾക്കും ഗാനമേളകൾക്കുമായി വിപുലമായ ആഖ്യാനേതര ഉല്ലാസയാത്രകളുണ്ട്. ആക്റ്റ് III-ലെ ഒരു നീണ്ട രംഗത്തിൽ കോസാക്കുകളെ നയിക്കാൻ കുദ്രിയാഹ തിരഞ്ഞെടുക്കപ്പെട്ടു. തുടർന്ന് ഓപ്പറയുടെ ബാക്കി ഭാഗങ്ങളിൽ നിന്ന് അപ്രത്യക്ഷനായി. ചരിത്രസംഭവങ്ങളെ ആൻഡ്രിയുടെയും മാരിൽഷ്യയുടെയും കഥയുമായി സന്തുലിതമാക്കാൻ ഒരു ശ്രമവുമില്ല (ഇത് ഫലപ്രദമായി ആന്റിപെനൽറ്റിമേറ്റ് രംഗത്തിലേക്ക് ഞെക്കിപ്പിടിച്ചിരിക്കുന്നു). ആൻഡ്രിയുടെ മരണത്തിൽ നിന്ന് ഡബ്‌നോയുടെ വിജയകരമായ കീഴടക്കലിലേക്കുള്ള വൈകാരികമോ സംഗീതപരമോ ആയ പരിവർത്തനത്തിന്റെ അഭാവം (അവസാന രംഗം, അതിൽ ആലാപനം ഇല്ല) വ്യക്തവും അസുഖകരവുമാണ്.
താരാസിന്റെ വേഷം ആലപിച്ചവരിൽ ഉക്രേനിയൻ ഗായകൻ ബോറിസ് ഗ്മിരിയയും ഉൾപ്പെടുന്നു. അദ്ദേഹം ഓപ്പറയുടെ ഒരു റെക്കോർഡിംഗിൽ ഇടംനേടി.
കുറിപ്പുകൾ
[തിരുത്തുക]- ↑ Soviet Life (in ഇംഗ്ലീഷ്). Embassy of the Union of the Soviet Socialist Republics in the USA. 1982.
- ↑ Oxford Music Online,Ukraine
- ↑ Sadie, Julie Anne; Sadie, Stanley (2005). Calling on the Composer: A Guide to European Composer Houses and Museums. New Haven, CT: Yale University Press. pp. 240. ISBN 978-0-300-10750-0.
- ↑ Website of the pianist Iryna Riabchun Archived 2008-11-20 at the Wayback Machine.
- ↑ Website of Kiev Philharmonia
- ↑ Web site of National Opera House of Ukraine, Kiev Archived 2008-12-24 at the Wayback Machine.
web page about Ukrainian opera "Taras Bulba" by Mykola Lysenko. Audio files of arias and video files from opera. http://www.orpheusandlyra.com/retro.html Archived 2022-03-02 at the Wayback Machine.
ഉറവിടങ്ങൾ
[തിരുത്തുക]- Oxford Music Online, Lysenko, Mykola and Ukraine
| Operas |
|
|---|---|
| Other |
|
| Related | |
